Thanh Hóa tái hiện cuộc khởi nghĩa chống quân Đông Ngô để tưởng nhớ Bà Triệu

Sự kiện sẽ khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, bồi đắp truyền thống yêu nước cho các thế hệ mai sau. Đây cũng là dịp để quảng bá mạnh mẽ về di tích lịch sử và kiến trúc đền Bà Triệu, về hình ảnh quê hương và con người Xứ Thanh anh hùng.

Mới đây, tại cuộc họp báo, ông Đỗ Quang Trọng, Phó Giám đốc Sở VHTT-DL tỉnh Thanh Hóa cho biết: Lễ hội sẽ được tổ chức trong 3 ngày từ 11 đến 13/3. Buổi lễ sẽ được tổ chức với quy mô cấp tỉnh. Đây là sự kiện văn hóa lớn của tỉnh tôn vinh công lao của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, đồng thời giới thiệu, quảng bá những giá trị văn hóa, kiến trúc tiêu biểu, độc đáo của Di tích lịch sử đến Bà Triệu, tiềm năng du lịch của Thanh Hóa đến với du khách trong nước và quốc tế. 

Cũng theo ông Trọng, lễ khai mạc bắt đầu từ 8 giờ ngày 11/3 tại khuôn viên Khu di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Bà Triệu (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc) với các nghi thức truyền thống gồm lễ trình cáo, lễ tế, lễ yên vị và dâng hương tại đền Bà Triệu.

Các nghi lễ dâng hương cũng được thực hiện ngay tại lăng mộ Bà Triệu trên núi Tùng, lăng mộ ba ông tướng họ Lý dưới chân núi Tùng, đền Đệ Tứ, miếu Bàn thề, đình làng Phú Điền (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc), rước kiệu Bà, trình tấu Chúc văn trên đền Bà.

Vào thế kỷ thứ 3, nước ta bị giặc Đông Ngô xâm lược. Chúng áp bức, bóc lột, chà đạp khiến cuộc sống của nhân dân ta vô cùng khổ cực. Lúc ấy, nữ tướng Triệu Thị Trinh và anh trai Triệu Quốc Đạt đã dựng cờ, dấy binh khởi nghĩa, thu hút đông đảo nghĩa quân, binh sĩ tham gia. Giữa lúc cuộc khởi nghĩa đang trên đà thắng lợi thì Triệu Quốc Đạt gặp nạn tử trận, nén đau thương thành hành động, Triệu Thị Trinh thay anh trai tiếp tục phất cờ khởi nghĩa đấu tranh, khiến giặc Ngô nhiều phen vô cùng khiếp sợ. 

Cuộc khởi nghĩa liên tiếp dành thắng lợi, nhanh chóng lan tỏa khắp vùng. Từ khu vực núi Nưa (Triệu Sơn), nghĩa quân Bà Triệu đánh xuống vùng đất Hậu Lộc ngày nay. Lo sợ trước sức mạnh của cuộc khởi nghĩa, giặc Đông Ngô đã huy động lực lượng đàn áp, dùng tiền bạc mua chuộc, với mưu hèn, kế bẩn nhằm lung lay ý chí nghĩa quân, đẩy cuộc khởi nghĩa đi đến thất bại. 

Không chịu khuất phục trước sức mạnh quân xâm lược, nữ thủ lĩnh Triệu Trinh Nương đã anh dũng hy sinh, để lại cho đời câu nói nổi tiếng: "Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng giữ, chém cá kình ở biển khơi, đánh đuổi quân Ngô giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, đâu chịu khom lưng làm tì thiếp cho người".

Cuộc khởi nghĩa tuy thất bại, nhưng nó đã khiến quân xâm lược phương Bắc phải nhìn nhận và thán phục về lòng tự tôn, tự hào dân tộc của người Việt, không chịu cảnh nô lệ, lầm than... để kẻ thù hiểu rằng "giặc đến nhà đàn bà cũng đánh".

Sân khấu của Lễ kỷ niệm 1775 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh và Lễ đón nhận Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia sẽ tái hiện cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, khẳng định vai trò và dấu ấn của nữ anh hùng Triệu Thị Trinh cũng như ảnh hưởng mạnh mẽ của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu trên quê hương Thanh Hóa.

Tại Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Lễ hội đền Bà Triệu còn có nhiều trò chơi dân gian đặc sắc và trưng bày hiện vật, sách báo, tranh ảnh giới thiệu về di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật quốc gia…

Lễ hội đền Bà Triệu được tổ chức từ ngày 22-24/2 Âm lịch hàng năm để tưởng nhớ vị Anh hùng Triệu Thị Trinh - người lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại ách đô hộ của nhà Đông Ngô năm 248.

Để tưởng nhớ công ơn của bà, nhân dân địa phương đã lập đền thờ, xây lăng mộ bà trên đỉnh núi Tùng, xây dựng đền Bà Triệu trên núi Gai và xây dựng ngôi đình lớn giữa làng Phú Điền, tôn bà làm thần hoàng và quanh năm hương khói thờ Bà (cả ba địa danh này đều thuộc xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc).

Đến các triều Lý, Trần, Lê, Nguyễn đều cho tu sửa đền miếu, ban sắc phong và quy định tế lễ với nghi thức quốc lễ. Đến năm 1979, đền thờ và lăng mộ Bà ở xã Triệu Lộc được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật Khu di tích Bà Triệu.

Đến năm 2022, Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch ban hành quyết định công nhận Lễ hội đền Bà Triệu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình lễ hội truyền thống.

Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu năm 248 đã để lại một dấu son sáng ngời trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta. Tinh thần yêu nước, chí khí quật cường cùng hy sinh lẫm liệt của Bà Triệu không chỉ làm cho kẻ thù khiếp sợ mà còn là nguồn cổ vũ lớn lao đối với  sự nghiệp đấu tranh giành độc lập tự chủ của dân tộc trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam.