Thanh Hóa: Tạo thế và lực mới cho phát triển

Vượt qua thách thức

Bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025, tỉnh gặp phải nhiều khó khăn, thách thức đan xen.

Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 đã chỉ rõ các nhân tố tác động tiêu cực tới thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đó là: Tình hình kinh tế, chính trị, an ninh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, có nhiều bất ổn, khó dự báo; hệ thống thể chế của nhà nước chưa đồng bộ, còn nhiều vướng mắc; một số quy định của pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn nhưng vẫn chậm được sửa đổi, bổ sung; môi trường đầu tư kinh doanh chưa thật sự thông thoáng, hấp dẫn; nhiều điểm nghẽn, nút thắt cản trở sự tiếp cận đất đai, tiếp cận nguồn vốn; một số hạn chế, yếu kém kéo dài năm này qua năm khác vẫn chưa được khắc phục triệt để; thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu diễn biến khó lường.

Năm 2023, Thanh Hóa là địa phương thứ 4 trong cả nước được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Không chỉ là "bản đồ" định hướng phát triển, đây còn được coi là "kim chỉ nam" quan trọng, định hướng tương lai phát triển của tỉnh. Từ tầm nhìn chiến lược đến hành động cụ thể, Thanh Hóa dần khai mở không gian phát triển mới, khẳng định vị thế một trong những trung tâm công nghiệp giá trị gia tăng cao và dịch vụ lớn của khu vực và cả nước.

Với lợi thế khác biệt, đồng thời phát huy vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng cùng với tiềm năng, lợi thế đó, Thanh Hóa đã và đang nỗ lực phát triển kinh tế -xã hội nhanh, bền vững và hài hòa giữa các vùng, miền, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, đặt ra những mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân đạt từ 10,1%/năm; GRDP bình quân đầu người đến năm 2025 khoảng 4.200 USD; tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021-2025 đạt 750.000 tỷ đồng; kim ngạch xuất khẩu 8 tỷ USD vào năm 2025 và 15 tỷ USD vào năm 2030.

Thế nhưng, những thách thức bất ngờ và không thể dự báo trên cũng trở thành "phép thử" về tinh thần chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo; trong sự kiên trì vượt khó, củng tinh thần đoàn kết "trên dưới đồng lòng" của hàng triệu người cho mục tiêu chung. Để "phá băng" sự trì trệ của nền kinh tế, đặc biệt là trong nửa nhiệm kỳ đầu đại dịch COVID-19 hoành hành, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chủ động dự báo, phân tích, đánh giá sát, đúng tình hình. Trên cơ sở đó, xây dựng, triển khai thực hiện quyết liệt các phương án, kịch bản, giải pháp phù hợp với từng thời điểm. 

Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tỉnh luôn bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm để giải quyết những vấn đề lớn, lâu dài, có tính chiến lược nhằm tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó là nắm chắc tình hình, dự báo sát đúng, giải quyết kịp thời, dứt điểm những khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn..., tỉnh cũng luôn chủ động giải quyết những vấn đề bức xúc, phát sinh được cán bộ, đảng viên và Nhân dân quan tâm.

Những dấu ấn thành tựu quan trọng

Bằng sự kiên trì vượt khó không ngơi nghỉ, bằng tinh thần "quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt", Thanh Hóa đã gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực. Trong bức tranh tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Thanh Hóa hoàn toàn có quyền tự hào khi đạt được nhiều "cái nhất" như: Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân ước đạt 10,26 %, đứng thứ 4 cả nước và đứng thứ 3 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước (so với các tỉnh, thành phố trước khi hợp nhất, sáp nhập). Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 357.760 tỷ đồng, đứng thứ 8 cả nước, cao nhất các tỉnh vùng Bắc Trung bộ. Tốc độ tăng thu ngân sách bình quân hằng năm ước đạt 10,5%, nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao nhất cả nước.

Để hiện thực hóa mục tiêu, cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân trong tỉnh đã xác định rõ nguồn lực và giải pháp. Các trụ cột tăng trưởng được quan tâm tạo điều kiện, khuyến khích phát triển; công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 15,3%, trong đó có một số sản phẩm sản lượng dẫn đầu cả nước như: lọc hóa dầu, thép, xi măng. Đã hình thành được một số vùng, mô hình sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn, công nghệ cao, theo chuỗi giá trị. Các sản phẩm chăn nuôi chủ lực, sản phẩm có lợi thế phát triển mạnh. Du lịch có bước phát triển đột phá, tạo tiền đề trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Theo đó, tỉnh Thanh Hóa xác định rõ là ưu tiên thu hút đầu tư vào các lĩnh vực then chốt. Công nghiệp tập trung vào sau lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, năng lượng, linh kiện điện tử, thiết bị y tế dược phẩm, vật liệu xây dựng, dệt may, giày da. Nông nghiệp công nghệ cao và sản xuất thực phẩm sạch theo chuỗi, cùng chế biến lâm sản xuất khẩu, thức ăn chăn nuôi. Dịch vụ ưu tiên du lịch, khách sạn nghỉ dưỡng, phát triển phần mềm, công nghệ số, logistics tại các vùng kinh tế trọng điểm. Hạ tầng tập trung vào đầu tư khu, cụm công nghiệp, cảng biển, công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Với quyết tâm cải cách thủ tục, giải phóng mặt bằng nhanh, nhiều dự án lớn sớm triển khai và đi vào hoạt động, góp phần định hình diện mạo mới cho tỉnh.

Trong các dự án đi vào hoạt động nổi bật nhất là Nhà máy Cơ khí công nghệ cao Nghi Sơn của Công ty CP Cơ khí chế tạo Đại Dũng Nghi Sơn. Chỉ sau chưa đầy một năm kể từ khi được chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp phép xây dựng, tháng 3/2025 nhà máy đã chính thức đi vào vận hành thương mại. Giai đoạn 1 triển khai trên trên diên tích hơn 10 ha, vốn đầu tư hơn 900 tỷ đồng, công suất 50.000 tấn sản phẩm /năm, được trang bị dây truyền hiện đại, áp dụng công nghệ 4.0, robot tự động và sử dụng năng lượng sạch, đáp ứng chuẩn vàng công trình xanh (LEED Gold). Sản phẩm của nhà máy sẳn sàng xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Úc, Trung Đông...

Từ quy hoạch tỉnh đã xác định và cụ thể hóa định hướng ngành, không gian lãnh thổ với 4 trung tâm động lực và 5 hành lang kinh tế. Nghi Sơn trở thành cực tăng trưởng phía Nam, gắn với công nghiệp nặng và cảng biển; khu vực thành phố Thanh Hóa - Sầm Sơn (cũ) phát triển dịch vụ chất lượng cao, du lịch biển - văn hóa; Lam Sơn - Sao Vàng hình thành công nông nghiẹp công nghệ cao, đô thị mới gắn với sân bay Thọ Xuân; khu vực Bỉm Sơn - Thạch Thành tập trung công nghiệp và dịch vụ. 

Các hành lang kinh tế ven biển, Bắc - Nam, Nghi Sơn - Na Mèo... giữ vai trò "xương sống" mở rộng không gian phát triển; đặc biệt tuyến Nghi Sơn - Na Mèo với lợi thế kết nối cảng biển - hàng không - quốc lộ, mở ra dư địa lớn cho công nghiệp, logistics và hợp tác quốc tế.

Những thành quả bước đầu cho thấy: Giai đoạn 2021- 2025, tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân của các huyện, thị xã, thành phố cũ thuộc 4 trung tâm động lực đạt 13,63%, cao hơn mức bình quân toàn tỉnh; đến năm 2025, giá trị sản xuất tại trung tâm chiếm hơn 67% toàn tỉnh. Khu Kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp tiếp tục trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư, với 179 dự án được chấp thuận (trong đó có 41 dự án FDI), tổng vốn đăng ký hơn 104.000 tỷ đồng và 613 triệu USD. Khu vực này cũng đóng góp quan trọng cho ngân sách, với tổng thu ước đạt trên 123.000 tỷ đồng mỗi năm, chiếm hơn 52% tổng thu ngân sách toàn tỉnh.

Theo ông Nguyễn Văn Thi, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết: định hướng xây dựng hành lang Nghi Sơn - Na Mèo thành trục động lực tăng trưởng mới, gắn với khai thác tiềm năng du lịch, với nhiều di tích lịch sử, giá trị văn hóa đặc sắc. Đặc biệt, Cửa khẩu quốc tế Na Mèo được xác định là điẻm kết nối chiến lược giữa Việt Nam và Lào, dù hiện nay lương hàng hóa chưa lớn, nhưng hàng hóa trao đổi khá phong phú, góp phần thúc đẩy giao thương.

Đương nhiên, phát triển bền vững cần sự cân đối, hài hòa giữa kinh tế và văn hóa. Nếu kinh tế là nền tảng vật chất, thì văn hóa chính là nền tảng tinh thần cho mọi sự phát triển. Kinh tế tăng trưởng sẽ tạo tiền đề vững chắc để các lĩnh vực văn hóa - xã hội tiếp tục chuyển biến tiến bộ.

Cùng với đó, việc thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, nhất là đối với đồng bào sinh sống trên sống, đồng bào sinh sống ở các khu vực có nguy cơ sạt lỡ cao, các gia đình chính sách, các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn... đã giúp các đối tượng yếu thế vươn lên trong cuộc sống, là điều mà tỉnh luôn quan tâm, giữ gìn và thực hiện có hiệu quả.

Khép lại 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Thanh Hóa đang có được tiềm lực và vị thế chưa từng có. Đây vừa là động lực mới, khí thế mới, vừa là nền tảng vững chắc để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh vững bước tiến lên, tiếp tục đón lấy những thời cơ mới, vận hội mới để vươn mình lớn mạnh, xứng với sự quan tâm và kỳ vọng của Trung ương đối với vùng đất xứ Thanh vạn thuở anh hùng.