Thanh Hóa: Xây dựng mô hình “Bản sáng vùng biên”

Nhiều năm trước, không ít bản làng vùng biên giới tỉnh Thanh Hóa còn chìm trong bóng tối nghèo nàn và thiếu thốn mọi bề. Tình trạng thiếu điện, thiếu nước, thiếu trường lớp, thiếu đường đi lại, thiếu cả sinh kế và cả những "bóng tối" trong nhận thức như nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tập tục lạc hậu, mê tín hay tình trạng vượt biên trái phép...

Trước tình hình đó, mô hình "Bản sáng vùng biên" ở khu vực biên giới tỉnh Thanh Hóa ra đời, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, huy động và tập trung mọi nguồn lực xây dựng nông thôn mới, giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng công tác dân vận và hiệu quả phối hợp giữa các đơn vị Bộ đội Biên phòng (BĐBP) với cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể địa phương trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia và xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh.

Trong suốt hành trình tìm ra bước đi nào thích hợp, hành trình thay đổi diện mạo bản làng, Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương cùng Bộ đội Biên phòng đã kiên trì, không sợ khó, sợ khổ, đồng hành với đồng bào, từng bước kiến tạo cuộc sống mới.

Tiếp nối những nỗ lực không mệt mỏi ấy, tháng 7/2024, mô hình "Bản sáng vùng biên" được khởi động tại 11 thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc 11 xã biên giới tỉnh Thanh Hóa, do BĐBP tỉnh chủ trì. Mô hình này bước đầu đã thu được những kết quả tốt đẹp.

Thông tin từ BĐBP tỉnh cho biết, các bản được chọn đều là những nơi có địa hình hiểm trở, giao thông chia cắt, kinh tế - xã hội chậm phát triển và đặc biệt là tư tưởng trông chờ, ỷ lại vẫn còn hiện hữu. Mục tiêu của mô hình này giản dị nhưng có nhiều ý nghĩa với quyết tâm đưa ánh sáng, trong đó có ánh sáng điện lẫn ánh sáng tri thức về với từng mái nhà vùng biên. Chỉ hơn 1 năm sau khi triển khai, diện mạo nhiều bản làng khó khăn đã thay đổi rõ rệt.

BĐBP Thanh Hóa đã phát huy vai trò công tác vận động quần chúng, tăng cường làm tốt công tác tham mưu phối hợp với chính quyền địa phương để huy động hệ thống chính trị cơ sở tham gia xây dựng mô hình ý nghĩa này.

Thực tế, Thanh Hóa có gần 214 km biên giới với 146 thôn bản, khu phố. Mặc dù đã được Trung ương, tỉnh đầu tư và hỗ trợ, nhưng phần lớn các bản còn nhiều khó khăn. Được sự nhất trí của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban chỉ huy BĐBP tỉnh đã triển khai thí điểm mô hình "Bản sáng vùng biên". Theo đó, các đồn biên phòng ở Thanh Hóa trực tiếp tham mưu phối hợp với chi bộ địa phương củng cố cấp ủy, ban quản lý, ban công tác mặt trận ở thôn bản tổ chức tuyên truyền, phổ biến tới nhân dân mục đích ý nghĩa của mô hình, quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chủ trương của địa phương nhằm nâng cao ý thức chấp hành, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân trong xây dựng "Bản sáng vùng biên".

Cụ thể, như bản Tứ Chiềng, xã Yên Khương có 108 hộ với trên 515 nhân khẩu đều là dân tộc Thái, toàn bản có tới 30 hộ nghèo, 60 hộ cận nghèo. Thực hiện kế hoạch của Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh về xây dựng kế hoạch "Bản sáng vùng biên", Đảng ủy, Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Yên Khương đã phối hợp chặt chẽ, thống nhất với cấp ủy chính quyền địa phương chỉ đạo tổ chức trong triển khai thực hiện, hỗ trợ giúp đỡ bản Tứ Chiềng. 

Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Yên Khương đã phân công các tổ, đội công tác xuống bám nắm địa bàn, phối hợp cùng Đảng ủy, UBND xã Yên Khương lồng ghép tuyên truyền cho cán bộ đảng viên nắm được mục đích, ý nghĩa của mô hình "Bản sáng vùng biên". Cùng với đó là tham mưu phối hợp với địa phương, cấp ủy, chi bộ, ban quản lý và ban công tác mặt trận vận động nhân dân phát triển kinh tế hộ gia đình, chung tay cùng chính quyền địa phương xây dựng bản nông thôn mới nâng cao năm 2025.

Qua một năm thí điểm mô hình "Bản sáng vùng biên", bản Tứ Chiềng được Đồn Biên phòng Yên Khương hỗ trợ trên 3000 giống vịt, vận động các tổ chức trồng gần 500 cây xung quanh khu vực nhà văn hóa bản. Lực lượng BĐBP cũng phối hợp với thôn bản tổ chức dọn vệ sinh môi trường, cải tạo vườn tạp, trồng rau sạch, ,chăm sóc khuôn viên cây xanh, từng bước thay đổi diện mạo của bản ngày càng sạch đẹp khang trang hơn.

Đặc biệt, từ tháng 8/2024, Bộ Chỉ huy BĐBP Thanh Hóa bắt đầu triển khai mô hình "Bản sáng vùng biên". Thực hiện mô hình này, BĐBP đã huy động nguồn lực, hỗ trợ nhân dân xây dựng các công trình dân sinh, tặng các mô hình sinh kế giúp nhân dân phát triển kinh tế. Trên cơ sở đó, các đồn Biên phòng lựa chọn những bản vùng biên giới trọng điểm khó khăn để củng cố về chính trị, tạo sự khởi sắc về mọi mặt...

Đại tá Hoàng Văn Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy BĐBP Thanh Hóa chia sẻ: "Chúng tôi đã chỉ đạo các đồn Biên phòng triển khai mô hình "Bản sáng vùng biên" với quan điểm phải bám sát tình hình thực tế, triển khai các công trình, phần việc thiết thực, hướng tới chăm lo mọi mặt đời sống nhân dân. Trên tinh thần đó, các đơn vị đã huy động nguồn lực, có nhiều cách làm hay, sáng tạo, góp sức cùng chính quyền địa phương, các lực lượng tạo sự đổi thay ở những bản làng biên giới khó khăn".

Tại thôn Ruộng, xã Bát Mọt, ông Lương Văn Lá, Bí thư kiêm Trưởng thôn phấn khởi cho biết: "Từ khi có mô hình, bà con đã thay đổi cách nghĩ, cách làm nhiều lắm. Người dân còn tự nguyện góp tiền, góp công để bê tông hóa 300m đường nội thôn. Trước đây, nói góp sức làm đường là khó lắm, giờ thì ai cũng sẵn sàng".

Sự đồng lòng ấy cũng đã giúp củng cố an ninh ở địa bàn. Các vụ việc vi phạm quy chế biên giới và tội phạm giảm rõ rệt. Người dân gắn bó hơn với lực lượng biên phòng, nâng cao ý thức bảo vệ biên giới, sẵn sàng phối hợp khi có tình huống xảy ra.

Tại bản Đứa, xã Quang Chiểu, huyện biên giới Mường Lát có nhiều người dân tộc Mông sinh sống. Cuộc sống của đồng bào còn gặp nhiều khó khăn, đói nghèo quanh năm. Để giúp người dân thay đổi cuộc sống, Đồn Biên phòng Quang Chiểu đã thực hiện mô hình "Bản sáng vùng biên". Sau hơn 4 tháng thực hiện, Đồn Biên phòng Quang Chiểu đã phối hợp với chính quyền địa phương làm được 200 m đường bê tông nội bản, vận động nhân dân chỉnh trang nhà cửa và phát triển các mô hình chăn nuôi.

Ông Thao Văn Tông, bản Pù Đứa, xã Quang Chiểu, huyện Mường lát cho biết, thực hiện mô hình "Bản sáng vùng biên", cán bộ Biên phòng đã phối hợp với chính quyền tuyên truyền để nhân dân làm đường xương cá, vận động bà con cùng chung tay để phục vụ nhu cầu sử dụng của dân bản chúng tôi mà thôi.

Đặc biệt, ngoài việc huy động lực lượng để đóng góp ngày công lao động xây dựng các công trình dân sinh, các đơn vị biên phòng còn vận động, kết nối các tổ chức, doanh nghiệp, nhà hảo tâm hỗ trợ, trao tặng các công trình sử dụng điện năng lượng mặt trời, trang thiết bị thiết yếu ở các điểm sinh hoạt cộng đồng. Đến nay gần 1 năm thực hiện mô hình, 11 bản biên giới đã được đầu tư xây dựng nhiều công trình dân sinh, kêu gọi các tổ chức, cá nhân hỗ trợ trên 1,5 tỷ đồng phát triển sinh kế cho người dân thôn bản.

"Bản sáng vùng biên" đang lan tỏa mạnh mẽ, trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết, tự lực và khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc nơi biên cương Thanh Hóa. Những khởi sắc đổi thay ở các bản thí điểm xây dựng mô hình "Bản sáng vùng biên" là cơ sở quan trọng để Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh Thanh Hóa tổng kết thực tiễn, nhân rộng mô hình trong thời gian tới. Mục tiêu là xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh, ổn định và phát triển bền vững.