Tháo gỡ điểm nghẽn của ngành công nghiệp ô tô
Dung lượng thị trường thấp và chênh lệch chi phí sản xuất cao là hai điểm nghẽn lớn nhất "kìm hãm" sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô.
Đây là khẳng định của Bộ Công Thương trong báo cáo về ngành công nghiệp ô tô Việt Nam và đề xuất các giải pháp trong thời gian tới để tập trung giải quyết 2 điểm nghẽn này của ngành công nghiệp ô tô.
Bộ Công Thương cho biết, dung lượng thị trường thấp là do thị trường ô tô Việt nhỏ, bị phân tán bởi nhiều nhà lắp ráp và nhiều model khác nhau khiến cho các công ty sản xuất (cả sản xuất, lắp ráp ô tô và sản xuất linh kiện phụ tùng) rất khó đầu tư, phát triển sản xuất hàng loạt. Hiện tại, quy mô thị trường ô tô Việt Nam mới chỉ bằng 1/3 của Thái Lan và 1/4 của Indonesia.
Nhìn vào GDP bình quân đầu người của Việt Nam có thể thấy, đa số người dân chưa đủ lực để sở hữu ô tô, do đó ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển chậm, tạo ra lợi nhuận thấp. Mặt khác, hệ thống giao thông yếu kém (mà chủ yếu do tổ chức giao thông kém) cũng đã ảnh hưởng không nhỏ tới cầu của thị trường, làm cho nhu cầu về sử dụng ô tô của nền kinh tế chưa lớn.
Điểm nghẽn về chi phí sản xuất ô tô cũng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô. Hiện nay chi phí sản xuất ô tô trong nước cao hơn các quốc gia trong khu vực từ 10 – 20% khiến giá thành xe sản xuất trong nước chịu nhiều bất lợi so với xe nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN trong bối cảnh hàng rào thuế quan được gỡ bỏ.
Nguyên nhân chính là do các linh kiện, phụ tùng để sản xuất, lắp ráp ô tô hầu hết phải nhập khẩu từ nước ngoài – phải chịu thêm các chi phí đóng gói, vận chuyển, lưu kho, bảo hiểm… từ đó ảnh hưởng đến giá thành của xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Đồng thời, cũng do dung lượng thị trường nhỏ, khó tận dụng được lợi thế kinh tế khiến chi phí cao hơn.
Để khắc phục các điểm nghẽn nêu trên, Bộ Công Thương đang phối hợp với các Bộ, ngành và cơ quan liên quan đề xuất, triển khai một số giải pháp.
Trong đó, tập trung vào giải pháp tạo dựng thị trường: Bộ Công Thương đề xuất quy hoạch và phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng xe ô tô của người dân, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP. HCM.
Bên cạnh đó, có các biện pháp hợp lý bảo đảm sự phát triển minh bạch, lành mạnh của thị trường ô tô trong nước thông qua các hàng rào kỹ thuật, các biện pháp chống gian lận thương mại. Đồng thời đảm bảo sự cạnh tranh bình đẳng giữa xe nhập khẩu và xe sản xuất trong nước trong vấn đề kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, có thể xem xét, cân nhắc một số giải pháp khác để phát triển thị trường như chính sách cho vay ưu đãi mua ô tô trong nước; rà soát các loại thuế, phí liên quan đến ô tô trên toàn chuỗi giá trị để điều chỉnh theo hướng thuận lợi hoá sản xuất và tiêu dùng ô tô, phát triển lành mạnh thị trường ô tô trong nước.
Giải pháp tháo gỡ chênh lệch chi phí sản xuất giữa ô tô trong nước và ô tô nhập khẩu: Bộ Công Thương đề xuất tiếp tục duy trì và triển khai có hiệu quả Chương trình ưu đãi thuế suất thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng cho hoạt động sản xuất, lắp ráp ô tô và Chương trình ưu đãi thuế suất thuế nhập khẩu đối với nguyên vật liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ngành sản xuất, lắp ráp ô tô quy định tại Nghị định số 57/2020/NĐ-CP để hỗ trợ các doanh nghiệp giảm chi phí lắp ráp ô tô trong nước.
Cùng với đó là nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng áp dụng chính sách ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô kèm theo điều kiện khuyến khích các doanh nghiệp nâng cao sản lượng sản xuất, nâng cao giá trị gia tăng tạo ra trong nước.
Hoài Thương (t/h)Ngày 23/12, hội thảo "Chiến lược Dữ liệu Quốc gia - Kết nối Mạng lưới Cố vấn Khởi nghiệp Toàn cầu" đã diễn ra tại trụ sở Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài.