Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng

Tại báo cáo xếp hạng thị trường tháng 10 vừa công bố, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi để nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2.

Báo cáo của FTSE Russell cho biết, Việt Nam được đưa vào danh sách chờ xét phân hạng từ tháng 9/2018. Đến nay, tiêu chí về chu kỳ thanh toán (DvP) bị đánh giá còn hạn chế do việc tiến hành kiểm tra để đảm bảo tính khả dụng của tiền trước khi thực hiện giao dịch được thực hiện theo thông lệ tại thị trường. Như vậy, thị trường không có giao dịch thất bại dẫn đến tiêu chí "thanh toán - chi phí liên quan đến các giao dịch không thành công" không được đánh giá.

Bên cạnh đó, FTSE cũng cho rằng Việt Nam cần cải thiện quy trình đăng ký tài khoản mới vì thông lệ thị trường có thể dẫn đến việc kéo dài quy trình đăng ký. Việc đưa ra một cơ chế hiệu quả để tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài đối với các mã chứng khoán đã đạt hoặc đang tiến tới tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa cũng được xem là biện pháp quan trọng.

FTSE Russell ghi nhận sự hỗ trợ liên tục của Chính phủ Việt Nam với việc cải cách thị trường. "Ngày 28/2/2023, Thủ tướng đã cam kết một cách cụ thể rằng, thị trường Việt Nam sẽ gỡ bỏ những rào cản có thể cản trở việc đáp ứng các tiêu chí nâng hạng (lên thị trường mới nổi) của FTSE vào năm 2025", báo cáo đề cập.

Mô hình thanh toán không yêu cầu có đủ tiền (Non-Prefunding) như đề xuất đã được điều chỉnh, với việc Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư 68. Từ 2/11 tới, nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức được đặt lệnh mà không cần đủ 100% tiền. Đây là bước tiến quan trọng để gỡ “nút thắt” cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong tiến trình nâng hạng.

FTSE Russel đang chờ đợi bước tiếp theo để cụ thể hoá quy định này, bằng quy chế hoạt động chi tiết hơn từ Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

Theo FTSE Russell, nếu Việt Nam muốn đạt mục tiêu được nâng hạng vào năm 2025 như tuyên bố của Thủ tướng Chính phủ thì điều quan trọng là phải duy trì tốc độ thay đổi. Các quy tắc thị trường đã sửa đổi cần được xác nhận và truyền đạt tương đối sớm và rộng rãi, bao gồm nội dung về việc hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm bắt buộc trong mô hình thanh toán NPF cùng lộ trình, thời gian cụ thể.

Theo dự báo của VinaCapital đưa ra tại Hội nghị nhà đầu tư 2024 ngày 8/10, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng hạng theo chuẩn FTSE vào năm 2025 và chính thức có hiệu lực từ năm 2026.

Tại báo cáo phân tích mới đây, SSI Research đánh giá động thái gỡ bỏ nút thắt pre-funding là một bước tiến gần hơn để thị trường chứng khoán Việt Nam đáp ứng các yêu cầu nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE Russell.

Bộ phận phân tích duy trì kịch bản Việt Nam sẽ được nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9/2025. Khi đó, theo ước tính sơ bộ, dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,7 tỷ USD (khoảng 42.500 tỷ đồng), chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (FTSE Russell ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF).