Thị trường được dự báo sôi động trong năm Nhâm Dần, công nghệ sẽ giúp người dân gần hơn với thị trường chứng khoán

Trao đổi trong Talkshow Phố Tài chính trên VTV8, các chuyên gia dự báo thị trường sẽ tiếp tục sôi động trong năm Nhâm Dần, số lượng người dân đầu tư chứng khoán sẽ còn tiếp tục tăng mạnh trong năm nay và đến từ nhiều vùng miền khác nhau trên khắp cả nước.

Trong đó, yếu tố công nghệ đã và sẽ đóng góp quan trọng vào sự sôi động này. Nếu là nhà đầu tư lâu năm chắc ai cũng còn nhớ cảnh hơn một thập niên trước đây là nhà đầu tư vẫn phải mang bao tải tiền đến công ty giao dịch, đếm tiền thì đếm theo cọc, đặt lệnh thì phải viết phiếu…Những cảnh này, thế hệ nhà đầu tư mới sẽ không bao giờ phải trải qua nữa.

Giờ đây, công nghệ đã thay đổi hoàn toàn, ngoài việc mở tài khoản hay giao dịch online thì giờ nhà đầu tư đã có thể tặng quà nhau qua tài khoản chứng khoán ngày Valentine, ngày lễ Tết…một cách dễ dàng và ở bất kỳ nơi đâu.

Chính vì vậy, năm mới Nhâm Dần sẽ là năm các công ty chứng khoán tiếp tục đẩy mạnh việc phát triển công nghệ, nâng cao chất lượng dịch vụ cho nhà đầu tư, giúp người dân gần hơn với thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, phía cơ quan quản lý cũng đang đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống giao dịch mới cho toàn bộ thị trường, giúp thanh khoản thị trường sẽ sôi động hơn.

Trải qua hơn 2 thập kỷ hình thành và phát triển thị trường chứng khoán, ông bà đánh giá như thế nào về những thành phần tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán hiện nay?

Bà Trần Thu Thuỷ, Thành viên HĐQT CTCK VPS

Năm 2021 số lượng tài khoản chứng khoán mở mới đã bằng 5 năm trước cộng lại, đa số là các nhà đầu tư cá nhân. Quy mô giao dịch của những nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 90% quy mô giao dịch hàng ngày trên thị trường chứng khoán Việt Nam, trong số những nhà đầu tư cá nhân có rất nhiều nhà đầu tư thuộc thế hệ gen Z. Đặc biệt, công nghệ là một điểm rất quan trọng để hỗ trợ và gỡ bỏ rào cản về đầu tư.

Các nhà đầu tư có thể tiếp cận với thông tin từ thị trường, với kiến thức về đầu tư chứng khoán một cách dễ dàng hơn. Họ có thể mở tài khoản ở bất cứ nơi đâu bằng ứng dụng eKYC, hoặc các nhà đầu tư bây giờ có thể đầu tư bằng số vốn rất nhỏ. Chúng tôi cũng đã có những chương trình để thúc đẩy cho xu hướng này. Ví dụ năm 2021, chúng tôi đã giới thiệu tính năng lệnh FS – Fractional Share. Những nỗ lực đó có thể nhìn bằng số lượng tài khoản mở mới của những nhà đầu tư gen Z đã gấp hàng chục lần so với trước đây.

Ông Võ Đình Trí, Giảng viên Trường IPAG Business School Paris, Pháp

Số lượng người đầu tư càng ngày có độ tuổi càng trẻ là xu hướng chung trên thế giới. Người trẻ bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề về tài chính, không phải đến 30 - 40 tuổi mới nghĩ đến chuyện đầu tư. Hiện nay, giới trẻ chỉ với một chiếc điện thoại thông minh thì trên đó có tất cả các ứng dụng về tài chính. Sự phát triển của công nghệ đã hỗ trợ tiếp cận các dịch vụ đầu tư, đặc biệt là đầu tư chứng khoán.

Trong đầu tư chứng khoán có phương pháp đầu tư gọi là fractional, tức là chia nhỏ lượng cổ phiếu ra để cho nhà đầu tư trẻ có nguồn vốn chưa nhiều vẫn hoàn toàn có thể tham gia được thị trường chứng khoán. Và một lý do nữa là yếu tố cộng đồng, có một xu hướng gọi là social trading, ở đó có những platform chia sẻ, họ không chỉ mua cổ phiếu mà trong các cái group đấy còn có những trao đổi để thúc đẩy tham gia thị trường chứng khoán.

Cách đây hơn 1 thập kỷ, khi đến chợ OTC hoặc đến sàn giao dịch của CTCK, nhà đầu tư còn vác theo bao tải tiền để mua bán, đếm tiền theo cọc chứ không theo tờ. Thế nhưng những hình ảnh như vậy giờ chỉ còn trong ký ức của nhiều người. Theo hai ông bà, công nghệ đã tạo nên những bước đột phá như thế nào?

Ông Võ Đình Trí, Giảng viên Trường IPAG Business School Paris, Pháp

Năm 2003 - 2004 đầu tư chứng khoán cũng phải vô xếp hàng, rất thủ công và mệt mỏi. Bây giờ thì tất cả nằm trong điện thoại của mình, các công ty chứng khoán, ngân hàng hay các công ty cung cấp dịch vụ tài chính tích hợp rất nhiều tính năng vào trong một ứng dụng luôn, như vậy rất tiện lợi cho nhà đầu tư.

Bà Trần Thu Thuỷ, Thành viên HĐQT CTCK VPS

Những hình ảnh đấy tôi thấy rất quen thuộc vào đầu những năm 2000. Tại các công ty chứng khoán còn hình ảnh nữa là các nhà đầu tư cầm phiếu lệnh trên tay và xếp hàng để chờ được đặt lệnh. Có lẽ hồi đó các hoạt động đầu tư chứng khoán dựa trên niềm tin chứ không được quy chuẩn và thuận tiện như bây giờ. Cùng với sự phát triển của công nghệ và hoạt động nghiên cứu am hiểu khách hàng thì những cơ hội để đầu tư và chuẩn hóa thị trường đã tốt lên rất nhiều.

Cách đây một vài năm, các ngôi sao Hollywood cũng tặng quà cho người thân yêu của mình bằng cổ phiếu. Những điều đó tưởng xa xôi ở thị trường phát triển, nhưng hiện nay tại Việt Nam như các bạn đã nhìn thấy thì người ta thậm chí còn tặng người yêu bằng cổ phiếu. Đây là những cách hợp lý để trao gửi yêu thương với kỳ vọng cổ phiếu sẽ sinh trưởng và hỗ trợ cho người mới tìm hiểu về đầu tư chứng khoán.

Tính về số lượng nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán thì hiện mới chỉ có khoảng 4% người dân có tài khoản chứng khoán, như vậy tiềm năng thu hút nhà đầu tư còn rất lớn so với nhiều nước. Vậy theo ông bà, việc phát triển công nghệ ở các công ty chứng khoán cần đi theo hướng nào để giúp nhà đầu tư tham gia nhiều hơn vào thị trường?

Ông Võ Đình Trí, Giảng viên Trường IPAG Business School Paris, Pháp

Ở các nước có sự thay đổi rất lớn sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 - 2009, sau đấy các cơ quan quản lý nhà nước đặc biệt là thị trường Mỹ, châu Âu rất thắt chặt bảo vệ các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Chính vì vậy họ có những luật mới để bảo vệ các nhà đầu tư.

Ví dụ như bảo vệ về danh tính, lời khuyên về đầu tư. Công ty cung cấp dịch vụ đầu tư đó có cung cấp dịch vụ đầu tư nhưng có xung đột lợi ích hay không? Ngoài ra thì với các công ty chứng khoán, vấn đề bảo mật cũng được đặt nặng, họ phải đầu tư rất nhiều, như phòng chống rửa tiền hoặc vấn đề bảo mật của eKYC. Đó là những thách thức lớn của các công ty chứng khoán, các bên cung cấp dịch vụ.

Bà Trần Thu Thuỷ, Thành viên HĐQT CTCK VPS

Trong hoạt động tài chính, việc đầu tư cho các hoạt động bảo mật hệ thống, bảo mật an toàn thông tin cũng được chúng tôi coi trọng. Ngoài ra theo nghiên cứu ở trên thế giới cũng như Việt Nam, các nhà đầu tư đặc biệt là các nhà đầu tư mới khi mở tài khoản xong mà để họ thực sự giao dịch, họ cũng phải được hỗ trợ để vượt qua được rào cản.

Ví dụ như có đủ thông tin và kiến thức, quản trị được rủi ro, có được sự hỗ trợ từ các chuyên gia. Tất cả những điều đó cần phải được các công ty làm toàn diện và đồng thời.

Hiện nay, bên cạnh những nỗ lực của các thành viên trên thị trường thì cơ quan quản lý đã và đang đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin quy mô toàn thị trường, để đáp ứng nhu cầu đông đảo và đa dạng của các nhà đầu tư. Với những động thái trên, trong năm 2022 này, các ông bà có những kỳ vọng như thế nào về thị trường?

Ông Võ Đình Trí, Giảng viên Trường IPAG Business School Paris, Pháp

Về cơ quan quản lý, tôi thấy đã có nhiều sự thay đổi, gần đây nhất là luật chứng khoán sửa đổi. Cơ quan quản lý Việt Nam cũng chú trọng hơn vào việc thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng hạng, xếp hạng thị trường cận biên sang thị trường mới nổi. Như vậy sẽ thu hút được thêm các quỹ đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư nước ngoài nhiều hơn.

Một ý nữa là theo chuẩn mực của thế giới, mô hình Trung tâm Lưu ký Chứng khoán sẽ chuyển sang thành Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán, như vậy việc nâng cao về giải pháp công nghệ đó sẽ giải quyết các vấn đề hiện nay mình đang bị vướng mắc đối với các tổ chức xếp hạng như MSCI hoặc FTSE về vấn đề thanh toán chuyển từ T 2 về T 0. Ngoài ra quyền lợi, bảo vệ các nhà đầu tư nhỏ lẻ, tôi nghĩ các cơ quan quản lý nên tiếp tục làm mạnh hơn, hiện nay mình đang thiếu một luật riêng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dịch vụ tài chính.

Bà Trần Thu Thuỷ, Thành viên HĐQT CTCK VPS

Chúng tôi cũng nghiên cứu các thị trường chứng khoán khác, độ tuổi khách hàng có thể mở tài khoản chứng khoán khá sớm. Như tôi được biết đây cũng nằm trong dự thảo của quy định mới sẽ cho phép khách hàng ở độ tuổi nhỏ hơn, ví dụ dưới 18 tuổi có thể mở tài khoản chứng khoán. Điều này sẽ góp phần vào việc nhận thức về tài chính và quản lý tài chính đối với lớp trẻ sẽ sớm hơn.

Với sự đầu tư của cơ quan quản lý, các sở giao dịch và với hệ thống công nghệ thông tin thúc đẩy quá trình giao dịch trôi chảy trên quy mô lớn, an toàn và thuận lợi. Bên cạnh đó thì những sáng kiến của các thành viên tham gia thị trường để mang lại cơ hội đầu tư cho tất cả mọi người. Và chúng tôi còn có những nghiên cứu để thực sự hiểu được nhu cầu của khách hàng là gì, sẽ đưa ra những sáng kiến về sản phẩm dịch vụ, như vậy sẽ tạo điều kiện cho khách hàng có cơ hội được tiếp cận với tài chính sớm hơn và dễ dàng hơn.