Thời kỳ cơ cấu dân số vàng sẽ kết thúc vào năm 2036

Thông tin trên được Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đưa ra tại Hội thảo công bố các kết quả nghiên cứu chuyên sâu được xây dựng từ kết quả Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ và Điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số, diễn ra ngày 23/12, tại Hà Nội.

Hội thảo đã cung cấp 3 báo cáo nghiên cứu quan trọng, phản ánh những vấn đề cốt lõi liên quan đến nghèo đa chiều trẻ em dân tộc thiểu số, xu hướng di cư nội địa và triển vọng dân số Việt Nam trong dài hạn, qua đó mang đến những bằng chứng khoa học có giá trị cho hoạch định chính sách.

Dự báo trong thập kỷ tới, quy mô dân số nước ta sẽ đạt từ 104 đến 118 triệu người tùy theo các kịch bản mức sinh. Đáng chú ý, xu hướng di cư nội địa đang giảm mạnh và chủ yếu tập trung dịch chuyển giữa các đô thị.

Trong vòng 50 năm tới, từ năm 2024 đến năm 2074, dân số Việt Nam theo 3 kịch bản về mức sinh thấp (1,45 con/phụ nữ), mức sinh trung bình (1,85 con/phụ nữ), và mức sinh cao (2,01 con/phụ nữ), sẽ tăng thêm tương ứng là 2,5%, 12,7%, và 17,0%, đạt lần lượt là 103,9; 114,2 và 118,5 triệu người.

Thời kỳ cơ cấu dân số vàng, tức cứ 2 người trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi) “gánh đỡ” 1 người ở độ tuổi phụ thuộc (dưới 15 hoặc từ 65 trở lên), sẽ khép lại vào năm 2036, nhường chỗ cho thời kỳ dân số già và siêu già, thể hiện qua sự thu hẹp các nhóm tuổi trẻ và trung niên, cùng với sự gia tăng nhanh của nhóm dân số cao tuổi.

Hiện nay, Việt Nam đang trong thời kỳ già hóa dân số. Theo phương án trung bình, Việt Nam bắt đầu thời kỳ dân số già từ năm 2034. Giai đoạn từ năm 2034 đến năm 2036, Việt Nam vừa có cơ cấu dân số vàng, đồng thời cũng bước vào thời kỳ dân số già. So với dự báo năm 2019, thời điểm kết thúc cơ cấu dân số vàng đã được điều chỉnh sớm hơn khoảng 3 năm.

Thời kỳ dân số già của Việt Nam được dự báo sẽ kéo dài trong vòng 15 năm, từ năm 2034 đến năm 2049. Từ năm 2050 đến 2074, Việt Nam được dự báo sẽ có cơ cấu dân số siêu già tương ứng với tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 21%.

Bà Nguyễn Thị Ngọc, Phó Cục trưởng Cục Thống kê cho rằng, trong thập kỷ tới, việc tận dụng hiệu quả lợi thế cơ cấu dân số vàng có ý nghĩa quyết định đối với tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Bà Ngọc nhấn mạnh: Cần ưu tiên đầu tư mạnh mẽ vào phát triển kỹ năng cho lực lượng lao động, nhất là kỹ năng số, kỹ năng nghề và năng lực thích ứng công nghệ. Cùng với đó, cần cải thiện điều kiện việc làm và phát triển môi trường lao động an toàn, linh hoạt giúp giữ chân và phát huy tối đa lực lượng lao động trẻ, tăng sức chống chịu của nền kinh tế.

Tại Hội thảo, Cục Thống kê cũng cung cấp báo cáo "Những khác biệt về đặc trưng kinh tế - xã hội và nghèo đa chiều trẻ em trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam". Qua đó đưa ra bức tranh toàn diện về điều kiện sống và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của trẻ em dân tộc thiểu số. Phân tích cho thấy mức độ nghèo đa chiều có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm dân tộc và vùng địa lý.

Bên cạnh đó, báo cáo “Di cư nội địa Việt Nam giai đoạn 2009 - 2024” tập trung phân tích xu hướng, quy mô và động lực của di cư nội địa trong 15 năm qua. Kết quả cho thấy quy mô di cư nội địa có xu hướng giảm rõ rệt, từ khoảng 6,4 triệu người giai đoạn 2014 - 2019 xuống còn 3,8 triệu người giai đoạn 2019 - 2024. Di cư thành thị - thành thị chiếm trên 70%, cho thấy phần lớn người di cư tiếp tục lựa chọn các đô thị làm điểm đến.