"Thúc đẩy quyền tự do kinh doanh, nâng cao hiệu quả thị trường đang trở nên cấp thiết"

Tại sự kiện, PGS. TS Nguyễn Anh Thu, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, từ năm 2014, cùng với sự ra đời của Nghị quyết 19/NQ-CP, Nghị quyết 02 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, Việt Nam đã xác định cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới phát triển bền vững là một trọng tâm cải cách quan trọng, thường xuyên. Thứ hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam đã thay đổi vượt bậc, xếp thứ 78 (năm 2014) lên vị trí 6 (năm 2019), chỉ số tự do kinh tế năm 2022 cũng tăng 6 bậc từ vị trí 84 từ vị trí 90.

Ông Fred Mcmahon - Chủ trì nghiên cứu về tự do kinh tế tại Viện Fraser (Canada) cho rằng: Tự do kinh doanh đóng vai trò vô cùng quan trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia, trong đó Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Tự do kinh tế gắn liền với xã hội lành mạnh hơn, môi trường trong sạch hơn, GDP bình quân đầu người cao hơn, phát triển con người, dân chủ và xóa đói giảm nghèo.

Đến nay, Việt Nam đã từng bước hình thành những điều kiện cần thiết để tiến tới một nền kinh tế thị trường đầy đủ hơn thông qua việc thừa nhận sở hữu tư nhân và tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển; cải thiện quyền tự do giao dịch, lao động; tự do tiền tệ; tự do đầu tư; giao đất cho tổ chức, cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài và có quyền chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế chấp, chuyển đổi, cho hoặc tặng, góp vốn để kinh doanh; nỗ lực hình thành đồng bộ các loại thị trường trong nền kinh tế…

Tuy nhiên, đáng chú ý là, từ năm 2000 đến nay, xếp hạng Tự do kinh tế đối với Việt Nam theo đánh giá của Viện Fraser luôn nằm dưới thứ hạng 100, thể hiện hiệu quả thị trường kém. Cụ thể, năm 2000, Việt Nam đạt 5,58 điểm và thứ hạng 105; năm 2010 đạt 5,9 điểm và thứ hạng 128; năm 2015 Việt Nam đạt 6,04 điểm với thứ hạng 126. Năm 2022 theo xếp hạng Tự do kinh tế 2022, Việt Nam ở vị trí cuối bảng, xếp thứ 113/165 nền kinh tế, với 6,42 điểm (thang điểm 10).

Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương, yêu cầu thúc đẩy quyền tự do kinh doanh, nâng cao hiệu quả thị trường đang trở nên cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

Ông Cung cho rằng, đây là thời điểm Nhà nước cần tập trung 3 định hướng lớn. Đó là tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô bằng các giải pháp phù hợp, thúc đẩy tăng trưởng hợp lý, bảo đảm an sinh xã hội; cải cách thể chế đủ mạnh và nhất quán theo hướng thị trường đúng với vai trò là đột phá chiến lược; thực hiện ngay những giải pháp khôi phục niềm tin thị trường, niềm tin của nhà đầu tư; hóa giải nỗi sợ không dám làm của đội ngũ cán bộ công chức để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng thông qua các Hiệp định thương mại tự do song phương, đa phương...

TS Hoàng Minh Thảo - Chuyên gia về Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh - Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương - CIEM (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng: Mặc dù đã có sự cải thiện nhờ sự quyết liệt của Chính phủ trong những năm gần đây, cụ thể, giai đoạn 2014-2015, Chính phủ đã đưa ra 40 văn vản chỉ đạo về cải thiện môi trường kinh doanh, vì thế các bộ, ngành đã có sự vào cuộc, nhiều điều kiện kinh doanh được cắt giảm. Tuy nhiên, khảo sát tại nhiều ngành nghề kinh doanh, vẫn còn quá nhiều thủ tục mà doanh nghiệp cần "vượt qua".

TS Thảo đưa ra một số giải pháp: Tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp về cải thiện môi trường kinh doanh theo cải cách của Chính phủ. Trong đó, chú trọng các giải pháp: Cải cách thực chất ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện; đơn giản hóa, tạo sự minh bạch trong quy định, thủ tục, đảm bảo an toàn của môi trường kinh doanh, nhất là duy trì sự ổn định của chính sách; khắc phục bất cập do mâu thuẫn, chồng chéo trong quy định pháp luật nhất là lĩnh vực đất đai và xây dựng; xây dựng hệ thống dữ liệu kết nối, chia sẻ thông tin giữa cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp, thực hiện đối thoại với doanh nghiệp…