Tiết lộ về 4 biến chủng COVID-19 tại Việt Nam

4 biến chủng SARS-CoV-2 tại Việt Nam bao gồm: D614G từ châu Âu (dịch tại Đà Nẵng); B.1.1.7 từ Anh đang gây dịch tại Hải Dương; B.1.351 từ Nam Phi trên bệnh nhân người Nam Phi (bệnh nhân 1422), nhập cảnh sân bay Nội Bài ngày 19/12/2020 và chủng A.23.1 từ Rwanda, châu Phi, ghi nhận tại ổ dịch sân bay Tân Sơn Nhất, TP.HCM.

Trong đó chủng B.1.1.7 tại Hải Dương có tốc độ lây lan nhanh hơn 70% so với chủng cũ, kể cả biến thể châu Âu D614G.

Biến chủng D614G là đột biến lần đầu được phát hiện tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc vào tháng 12/2019. Đây là một trong những thể virus có mức độ ảnh hưởng mạnh nhất trong dại dịch COVID-19, chiếm khoảng 70% trong số khoảng 50.000 bộ gen được lưu trữ trong hệ cơ sở dữ liệu về các chủng đột biến của virus. Ban đầu, D614G được phát hiện chủ yếu ở châu Âu và Mỹ, nhưng kể từ tháng 3, biến chủng này bắt đầu đổ bộ ở khu vực châu Á.

Thánng 6/2020, các nhà khoa học từ Viện nghiên cứu Scripps, Mỹ cũng phát hiện biến chủng G này có khả năng lây nhiễm cao hơn 10 lần so với chủng ban đầu vì protein đột biến của nó ít bị phá vỡ hơn. D614G là đột biến có tác động tới phần gai protein trên virus - bộ phận giúp mầm bệnh xâm nhập vào tế bào người.

Theo các chuyên gia Mỹ, D614G hiện là đột biến phổ biến nhất trong các mẫu bệnh phẩm trên thế giới. Đặc biệt, đa số giải trình tự gen của ca mắc COVID-19 tại Mỹ cũng như nhiều quốc gia trên toàn cầu đều có sự xuất hiện của đột biến này.

Biến chủng B.1.1.7 được phát hiện lần đầu tiên tại Anh và nhanh chóng xuất hiện trên hàng loạt bệnh nhân COVID-19 tại Việt Nam. B.1.1.7 từng được giới chuyên gia nhiều lần cảnh báo có khả năng lây nhiễm cao hơn 30-50%. Gần đây, giới nghiên cứu tại Anh kết luận biến chủng này có thể gây tử vong cao hơn 30-70%.

Hiện tại, thế giới chưa có kết luận chính xác biến chủng B.1.1.7 có độc lực mạnh hơn và gây nguy hiểm hơn hay không. Tuy nhiên, do diễn biến dịch nhanh, số ca mắc có thể tăng vọt trong thời gian ngắn nên toàn ngành y tế Việt Nam phải căng mình, theo sát từng bệnh nhân để chủ động điều trị.

Biến chủng B.1.351 lần đầu tiên được ghi nhận tại Nam Phi và đang là chủng được các chuyên gia y tế đặc biệt quan tâm. Nghiên cứu gần đây cho thấy biến chủng này có khả năng trốn thoát trước kháng thể trong huyết tương của những người mắc COVID-19 trong đợt lây nhiễm đầu tiên. Điều này khiến cho các nhà khoa học lo ngại rằng các loại vaccine hiện tại sẽ kém hiệu quả hơn.

Trong một số nghiên cứu, B.1.351 còn chứa đột biến E484K. Một nghiên cứu cho rằng E484K có thể làm giảm 10 lần hiệu quả của một số kháng thể.

Chủng A.23.1 được ghi nhận lần đầu tiên ở Rwanda, châu Phi và chưa từng xuất hiện tại Đông Nam Á trước đó. Việt Nam là quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á ghi nhận bệnh nhân nhiễm biến chủng này.

Bản thân biến chủng A.23.1 vẫn là bí ẩn với giới khoa học toàn cầu. Tại Uganda, số người nhiễm biến chủng A.23.1 tăng đột biến. Giới chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo về làn sóng Covid-19 có thể đang âm thầm phát triển vì chủng này.

Ngoài Rwanda, A.23.1 chỉ mới được phát hiện ở một số ít nước khác trên thế giới như Mỹ, Ả Rập, Australia, cũng như một số quốc gia tại châu Âu như Anh và Đan Mạch. Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa phát hiện những dấu hiệu diễn biến bất thường ở các quốc gia này. Đến nay, nguồn gốc chính xác của những người nhiễm biến chủng A.23.1 vẫn chưa thể xác định.