Tin mới nhất về quy định quan trọng liên quan đến hàng chục triệu xe máy trên cả nước

Dự kiến ban hành chuẩn khí thải với hàng triệu xe máy trong tháng 7

Trong bối cảnh chất lượng không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM liên tục suy giảm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết đang xây dựng Quy định lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông trình lên Chính phủ để Thủ tướng ký ban hành ngay trong tháng 7.

Theo Bộ này, giao thông vận tải là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm bụi mịn (PM2.5), với tỷ lệ phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ chiếm 15% và từ bụi đường chiếm 23% tại Hà Nội.

Đáng chú ý, số lượng xe máy cũ đang lưu thông vẫn rất lớn, nhiều trong số đó không đáp ứng được các tiêu chuẩn khí thải và đã vượt quá niên hạn sử dụng. Đây là một thực trạng đang diễn ra hàng ngày nhưng chưa có hành lang pháp lý cụ thể để kiểm soát.

Trao đổi với báo Lao Động, ông Hoàng Văn Thức - Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) xác nhận, quy chuẩn khí thải đối với ô tô đã được ban hành từ trước. Tuy nhiên, với xe máy – phương tiện chiếm tỷ trọng lớn trong giao thông đô thị, hiện đang thiếu một quy chuẩn bắt buộc. Vì vậy, Bộ đang tổng hợp, hoàn thiện các góp ý, đánh giá tác động và sẽ trình Thủ tướng Chính phủ trong thời gian sớm nhất.

Để có thời gian cho người dân làm quen, cơ quan soạn thảo đã bổ sung quy định sau 18 tháng kể từ khi bắt đầu áp dụng quy chuẩn khí thải, cơ quan chức năng mới xử phạt, trước đó tập trung nhắc nhở, tuyên truyền. Xe mô tô, xe gắn máy không đạt yêu cầu về kiểm soát khí thải sẽ không được lưu hành giống như ô tô hiện nay.

 Mức quy chuẩn khí thải xe máy sẽ nâng cao hơn nữa

Song song với động thái từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng cũng vừa công khai lấy ý kiến dự thảo Thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 4 đối với xe mô tô, xe gắn máy hai bánh.

Dự thảo quy định chi tiết các phép thử bắt buộc với xe sử dụng động cơ cháy cưỡng bức và động cơ cháy do nén, nhằm kiểm soát chặt chẽ lượng khí thải phát ra từ hàng triệu phương tiện đang và sẽ lưu hành.

Theo dự thảo, mô tô và xe gắn máy hai bánh sử dụng động cơ cháy cưỡng bức hoặc xe hybrid có cùng loại động cơ sẽ phải thực hiện ba phép thử quan trọng gồm:

Kiểm tra phát thải trung bình ở đuôi ống xả sau khi khởi động ở trạng thái nguội,

Kiểm tra hàm lượng CO ở chế độ không tải,

Kiểm tra bay hơi nhiên liệu.

Trong khi đó, với các xe sử dụng động cơ cháy do nén hoặc xe hybrid sử dụng loại động cơ này, chỉ bắt buộc thực hiện kiểm tra phát thải sau khởi động nguội.

Đây được xem là một bước tiến quan trọng trong quản lý khí thải, vì trước đây phần lớn xe máy chưa phải trải qua những quy trình kiểm định khắt khe như ô tô. Việc bắt buộc thử nghiệm ngay sau khi khởi động ở trạng thái nguội sẽ phản ánh sát thực hơn về lượng khí thải phát sinh trong điều kiện thực tế – thời điểm xe xả khí nhiều nhất.

Dự thảo cũng phân chia mô tô hai bánh thành ba nhóm căn cứ vào dung tích động cơ và tốc độ tối đa, từ đó quy định các phép thử tương ứng:

Nhóm 1: Dung tích động cơ dưới 150cc và tốc độ tối đa dưới 100km/h.

Nhóm 2: Dưới 150cc, tốc độ tối đa 100–115km/h; hoặc trên 150cc và tốc độ tối đa dưới 115km/h.

Nhóm 3: Tốc độ tối đa 130–140km/h hoặc từ 140km/h trở lên, hoặc dung tích động cơ trên 150cc.

Cách phân loại này nhằm đảm bảo công bằng kỹ thuật khi áp dụng tiêu chuẩn khí thải, bởi mỗi loại xe có đặc tính vận hành và mức độ phát thải khác nhau.

Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là tất cả các phép thử đều chỉ được tiến hành sau khi xe đã được chạy rà tối thiểu 1.000 km, nhằm mô phỏng chính xác điều kiện sử dụng thực tế thay vì chỉ dựa vào thông số lý thuyết của xe mới xuất xưởng.

Ngoài ra, nhiên liệu sử dụng trong quá trình thử nghiệm phải là các loại xăng hoặc diesel phổ biến, nhưng phải đạt tối thiểu mức 4, tương ứng với tiêu chuẩn Euro 4 hoặc cao hơn. Quy định này không chỉ góp phần đảm bảo kết quả thử nghiệm trung thực mà còn thúc đẩy xu hướng chuyển đổi sang nhiên liệu sạch.