Toà án Tối cao Trung Quốc cảnh cáo văn hóa làm việc '996' - từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần, nhiều bigtech run sợ

Tờ Bloomberg đưa tin, Trung Quốc vừa đưa ra lời cảnh báo toàn diện nhất đối với văn hóa làm việc quá mức đang lan tràn ở các tập đoàn lớn nhất của đất nước.

Theo đó, Tòa án Nhân dân Tối cao và Bộ Tài nguyên Nhân sự & Bảo trợ Xã hội Trung Quốc đã công bố một tài liệu dài nói về những vi phạm quyền lợi người lao động và tình trạng làm thêm giờ bất hợp lý - vốn được gọi là văn hoá "996" - tức là làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần. Bộ tài liệu cũng chỉ ra 10 trường hợp (không chỉ trong ngành công nghệ) mà trong đó nhân viên bị buộc phải làm việc thêm giờ.

Trong một trường hợp, một công ty công nghệ chưa rõ danh tính thậm chí yêu cầu nhân viên ký thỏa thuận không nhận tiền lương làm thêm giờ. Tòa án Tối cao Trung Quốc đã phán quyết đây là hành vi trái pháp luật. Trong một trường hợp khác, một nhân viên truyền thông đã bất tỉnh trong phòng vệ sinh tại văn phòng vào lúc 5h30 sáng trước khi chết vì trụy tim. Tòa án đã phán quyết cái chết này liên quan đến công việc và yêu cầu công ty trả cho gia đình nạn nhân khoảng 400.000 nhân dân tệ (61.710 USD).

Trên thực tế, những gã khổng lồ công nghệ giàu có tại Trung Quốc đang ngày càng chịu sự phẫn nộ dâng cao của công chúng do áp đặt lịch trình làm việc mệt mỏi cho nhân viên. Tình trạng càng trở nên nghiêm trọng sau một loạt các lời phàn nàn trên mạng xã hội và thậm chí cả những cái chết.

Các tỷ phú công nghệ từ người sáng lập Alibaba Group Jack Ma đến Giám đốc JD.com Inc. Richard Liu từ lâu đã xác nhận việc tuân thủ văn hoá 996 là cần thiết để tồn tại trong một ngành công nghiệp cạnh tranh khốc liệt - và là chìa khóa để tích lũy tài sản cá nhân. Các nhân viên công nghệ của Trung Quốc phải đối mặt với áp lực rất lớn khi phải làm việc nhiều giờ để đáp ứng thời hạn chính xác trong khi thường thiếu các biện pháp pháp lý rõ ràng. Điều này trái ngược với Thung lũng Silicon - nơi những công ty như Google luôn đưa ra nhiều phúc lợi tốt nhất cho nhân viên để giữ chân họ.

Jack Ma từng nói: "Có thể làm việc theo văn hoá 996 là một niềm hạnh phúc lớn lao. Nếu muốn gia nhập Alibaba, bạn cần chuẩn bị tinh thần làm việc 12 giờ mỗi ngày. Nếu không thể như vậy thì đừng nên tham gia".

Hiện tại, tình hình dường như đang thay đổi. Chính quyền Bắc Kinh đã khởi động một chiến dịch nhằm kiềm chế sức ảnh hưởng ngày càng tăng của các tập đoàn lớn nhất của đất nước, đồng thời kêu gọi vệ sự "thịnh vượng chung" cho toàn xã hội.

Văn hoá "996" bắt đầu bị phản đối đỉnh điểm vào đầu năm nay với cái chết của hai nhân viên của ứng dụng thương mại điện tử Pinduoduo.

Các công ty Internet bao gồm ByteDance và Kuaishou Technology trong những tháng gần đây đã thực hiện những bước đầu tiên để giảm bớt giờ làm việc. Cụ thể, họ đã hủy bỏ một hệ thống luân phiên vốn cho nhân viên chỉ được nghỉ một ngày mỗi tuần sau mỗi hai tuần.

"Đó là một dấu hiệu tốt cho thấy tòa án tối cao cuối cùng cũng chú ý đến", Suji Yan, người đã giúp khởi xướng chiến dịch GitHub - đòi quyền lợi cho người lao động nói.

Yan cho biết anh đã cố gắng giúp các nhân viên công nghệ nộp đơn kiện doanh nghiệp hoặc khiếu nại chống lại người sử dụng lao động của họ trong suốt từ năm 2019. Tuy nhiên, anh chỉ nhận được những phản hồi lẻ tẻ từ các tòa án và cơ quan quản lý.

Trong khi luật lao động Trung Quốc yêu cầu trả thêm tiền cho thời gian làm thêm ngoài 8 giờ một ngày làm việc, các công ty tìm mọi cách để "né luật". Trong một trường hợp được Tòa án Tối cao công bố hôm thứ sáu, một công ty Internet chưa rõ danh tính nói với nhân viên của họ rằng sẽ chỉ tính thời gian làm thêm giờ bắt đầu từ 9 giờ tối, không sớm hơn. Tại một công ty dược phẩm khác, một công ty dược phẩm không xác định cho biết tất cả các trường hợp làm thêm giờ được trả lương đều cần người quản lý phải xác nhận.

"Vấn đề làm thêm giờ tại một số ngành và công ty đã thu hút sự chú ý của công chúng. Về mặt pháp lý, người lao động có quyền được hưởng tiền làm thêm giờ và thời gian nghỉ ngơi hoặc ngày lễ. Tuân theo chế độ quốc gia về thời giờ làm việc là nghĩa vụ của người sử dụng lao động. Làm thêm giờ dễ dẫn đến tranh chấp lao động, ảnh hưởng đến mối quan hệ công nhân - chủ sử dụng lao động và sự ổn định xã hội", tài liệu của Toà án Tối cao Trung Quốc nêu rõ.

Nguồn: Bloomberg