Tồn kho mía đường tăng cao kỷ lục

Giá đường thế giới có dấu hiệu phục hồi thế nhưng trong nước lại đi ngược với mức giảm giá rõ rệt. Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), giá đường kính trắng giảm từ 19.300 đồng/kg trong tháng 1/2025 xuống còn 18.400 đồng/kg vào tháng 3. Giá đường tinh luyện cũng giảm từ 21.200 đồng/kg xuống 20.400 đồng/kg, đường vàng cũng giảm từ 20.300 đồng/kg xuống 19.500 đồng/kg.

Nguyên nhân chính xuất phát từ sản lượng đường dồi dào, sản lượng lũy kế từ đầu niên vụ đến hết tháng 5/2025, toàn ngành đã ép được 12.680.100 tấn mía và sản xuất được 1.250.970 tấn đường các loại, nhưng tốc độ tiêu thụ không theo kịp, dẫn đến tồn kho tăng vọt. Hiện tại, tồn kho tại các nhà máy sản xuất đường hiện đã vượt quá 70% sản lượng đường niên vụ 2024/25. Đây là mức tồn kho cao kỷ lục trong lịch sử ngành mía đường. Bên cạnh đó, xu hướng người tiêu dùng chuyển sang sử dụng đường lỏng siro ngô HFCS ngày càng phổ biến đã khiến sức cầu thị trường suy yếu rõ rệt.

Thực trạng này khiến nhiều nhà máy sản xuất mía đường trong nước lâm vào tình cảnh "tiến thoái lưỡng nan". Cụ thể, tính đến ngày 31/03/2025, lượng hàng tồn kho của QNS đã tăng 85% so với đầu năm, lên mức 2.450 tỷ đồng, chủ yếu do hàng thành phẩm tăng gấp 5,4 lần, đạt hơn 1.920 tỷ đồng. Tương tự, hàng tồn kho của SBT tăng 10% so với đầu niên độ (30/06/2024), đạt 4.402 tỷ đồng. Các doanh nghiệp khác như LSS cũng ghi nhận tồn kho tăng 79% lên 1.975 tỷ đồng, KTS tăng 55% lên 236 tỷ đồng, và SLS tăng 43% lên 619 tỷ đồng.

Với tình hình trên, nhiều doanh nghiệp buộc phải bán dưới giá thành để có tiền trả nợ nông dân, nhưng vẫn không tiêu thụ được.

Nhiều chuyên gia dự báo trong ngắn hạn, giá đường nội địa sẽ tiếp tục chịu áp lực giảm do tồn kho lớn và cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, nếu các biện pháp phòng vệ thương mại được thực thi hiệu quả và doanh nghiệp cải thiện năng suất, giảm giá thành, giá đường có thể ổn định từ cuối năm 2025.

Về dài hạn, giá đường Việt Nam vẫn phụ thuộc vào biến động giá thế giới, chính sách thương mại quốc tế và năng lực cạnh tranh nội tại. Các doanh nghiệp, nhà đầu tư và nhà quản lý cần theo dõi sát thị trường, xây dựng kịch bản ứng phó linh hoạt để giảm thiểu rủi ro và tận dụng cơ hội khi thị trường biến động.