TP HCM: Dự kiến vị trí xây dựng 4 khu thương mại tự do trên địa bàn

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, theo quy hoạch TP HCM có 4 khu thương mại tự do, gồm: Khu Cần Giờ (quy mô 1.000 - 2.000 ha), khu Cái Mép Hạ gắn với cảng biển (thuộc Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), khu Bình An, khu Bàu Bàng.

Đối với khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (nay thuộc phường Tân Phước và phường Tân Hải), dự án có quy mô 3.764 ha, được chia thành 3 khu chức năng và 8 phân khu. Về tiến độ, ngày 21/5, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) đã trình Chính phủ đề nghị thẩm định, phê duyệt đề án nghiên cứu. Đến nay, Bộ Công Thương đã có văn bản góp ý.

Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ. Nguồn ảnh: Internet.

Khu thương mại tự do Cần Giờ được phê duyệt trong Quy hoạch TP HCM (cũ) thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố đến năm 2040, tầm nhìn 2060. Dự án có quy mô khoảng 1.000 - 2.000 ha, gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Hiện Sở Công Thương đang tham mưu UBND TP HCM kiện toàn tổ nghiên cứu đề án.

Khu thương mại tự do An Bình được quy hoạch tại vị trí gắn với ga đường sắt An Bình (TP. Dĩ An cũ), nằm trên tuyến đường sắt TP HCM - Lộc Ninh, đoạn từ ga đầu mối An Bình đến ga Bàu Bàng dài 53,63 km. Tuyến này giúp kết nối ga Bàu Bàng qua các trung tâm hàng hóa của tỉnh Bình Dương (cũ) đến cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và tới cửa khẩu Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh).

Khu thương mại tự do Bàu Bàng đã được đưa vào Quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với vị trí nằm trên tuyến đường sắt TP HCM - Lộc Ninh. Tuy nhiên, dự án này phụ thuộc hoàn toàn vào tiến độ xây dựng tuyến đường sắt nói trên, trong khi hạ tầng vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu và chưa hình thành. Do đó, Sở Công Thương TP HCM kiến nghị lùi thời điểm triển khai sang giai đoạn 2035-2040 để phù hợp với tiến độ hoàn thiện tuyến đường sắt.

UBND TP HCM cho biết, việc triển khai các đề án khu thương mại tự do tại thành phố nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đến nay, đã có một số nhà đầu tư lớn như DP World, Vingroup, liên doanh Geleximco... bày tỏ mong muốn tham gia. Tuy nhiên, các quy định pháp luật liên quan vẫn chưa hoàn thiện, thiếu chính sách đặc thù. Việc xây dựng các chính sách này còn vướng do chưa phù hợp hoặc chưa được quy định trong pháp luật hiện hành.

Ngoài ra, sau khi thực hiện chủ trương nhập tỉnh, quy mô kinh tế và địa giới hành chính TP HCM đã thay đổi. Do đó, cần khảo sát, đánh giá lại thực trạng ngành logistics và chuỗi cung ứng liên kết vùng, khai thác thế mạnh của 3 khu vực, gồm Bình Dương (công nghiệp), Bà Rịa - Vũng Tàu (kinh tế biển - logistics) và TP HCM (tài chính quốc tế).

Đối với khu thương mại tự do An Bình và khu thương mại tự do Bàu Bàng, UBND TP HCM cho rằng chưa thể triển khai trong giai đoạn này. Tháng 4/2025, UBND tỉnh Bình Dương (cũ) đã giao Tổng công ty Becamex IDC nghiên cứu, khảo sát dự án khu kinh tế thương mại tự do tại phường Tân Uyên với quy mô 50 ha. Tuy nhiên, địa điểm này chưa nằm trong quy hoạch các khu thương mại tự do của TP HCM.

Sở Công Thương TP HCM kiến nghị Chính phủ xem xét, phê duyệt đề án khu thương mại tự do và xây dựng chiến lược phát triển các khu này. Đồng thời chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp với UBND TP HCM xây dựng chính sách ưu đãi theo hướng mở, linh hoạt, đa dạng, tạo động lực thu hút đầu tư và thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Sở cũng kiến nghị Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM quan tâm, xem xét đưa các chính sách thành lập khu thương mại tự do vào Nghị quyết 98 sửa đổi.