Triển khai chương trình thí điểm thị trường giao dịch phát thải

Chương trình thử nghiệm thị trường giao dịch phát thải sẽ kéo dài đến năm 2029 và dự kiến sẽ mở rộng sang các lĩnh vực khác như vận tải hàng hóa và tòa nhà thương mại.

Theo đó, các nhà sản xuất thép, xi măng và điện nhiệt của Việt Nam sẽ buộc phải mua hạn ngạch để bù đắp lượng khí CO₂ phát thải. Đây là 3 ngành chiếm khoảng 50% tổng lượng CO₂ phát thải của cả nước. 

Lô hạn ngạch phát thải đầu tiên cho giai đoạn 2025-2026 sẽ được phân bổ cho các công ty vào cuối năm nay. Những công ty vượt quá hạn ngạch của họ sẽ phải bù đắp phần thiếu hụt bằng cách mua tín chỉ trên thị trường. Chương trình cũng cho phép các công ty bù đắp tối đa 30% lượng phát thải của họ bằng cách mua tín chỉ từ các dự án phát thải thấp trong nước hoặc quốc tế.

Theo các chuyên gia, hệ thống ETS mới này có thể sẽ không có tác động ngay lập tức đến lượng phát thải của các ngành công nghiệp lớn, vì hầu hết hạn ngạch dự kiến sẽ được phân bổ miễn phí trong giai đoạn đầu. Ưu tiên hàng đầu là giúp các đơn vị thích nghi với hệ thống, các quy định và luật lệ, chứ không phải nhằm tạo ra tác động môi trường ngay lập tức.

Tại hội thảo “Chính sách phát triển thị trường tín chỉ carbon - Những vấn đề đặt ra và khuyến nghị" tổ chức ngày 17/6, TS. Hồ Công Hòa, Học viện Chính sách và Phát triển cho rằng, Việt Nam đang đứng trước thời điểm chiến lược để định hình thị trường carbon phù hợp với định hướng phát triển kinh tế carbon thấp và cam kết Net Zero đến năm 2050.

Dù đã có khung pháp lý ban đầu, việc xây dựng một hệ thống thị trường phát thải hiệu quả, minh bạch và có khả năng hội nhập quốc tế vẫn đòi hỏi nhiều bước đi cụ thể và quyết liệt hơn.

Theo TS. Hồ Công Hòa, Việt Nam cần rà soát, sửa đổi và bổ sung các nội dung còn thiếu hoặc chưa rõ trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Nghị định về Sàn giao dịch carbon, đặc biệt trong các lĩnh vực như: Định vị pháp lý hàng hóa carbon, đấu giá hạn ngạch, cơ chế bù trừ và tín chỉ quốc tế, xử phạt và công khai vi phạm, sử dụng nguồn thu, và liên kết quốc tế theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris.

Đồng thời, việc xây dựng một cơ chế điều phối liên ngành mạnh mẽ và đầu tư cho hệ thống dữ liệu, giám sát (MRV) là điều kiện tiên quyết để thị trường hoạt động minh bạch, có trách nhiệm và thu hút được đầu tư xanh trong và ngoài nước.