Triển khai Dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam

Tại điểm cầu Nghệ An, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền chủ trì cuộc họp với sự tham dự của lãnh đạo các sở, ngành, đơn vị và địa phương liên quan.

Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024, có tổng chiều dài khoảng 1.541km, bắt đầu từ ga Ngọc Hà (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP Hồ Chí Minh), đi qua địa phận 15 tỉnh, thành phố sau khi sắp xếp đơn vị hành chính. Toàn tuyến có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa. Tổng nhu cầu sử dụng đất ước tính khoảng 10.827 ha, trong đó có hơn 3.655 ha đất trồng lúa, 2.567 ha đất lâm nghiệp và khoảng 4.605 ha đất thuộc các loại khác. Khoảng 120.836 người dân dự kiến phải tái định cư phục vụ Dự án.

Triển khai thực hiện, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025, yêu cầu khởi công Dự án trong năm 2026. Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt – đơn vị chủ đầu tư bước lập dự án – hoàn tất báo cáo nghiên cứu kỹ thuật và hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng để bàn giao cho các tỉnh, thành phố làm cơ sở xây dựng kế hoạch tái định cư. Đồng thời, các cán bộ chuyên môn của Ban Quản lý dự án cũng đã được điều động tham gia Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng cấp tỉnh nhằm phối hợp triển khai hiệu quả.

Tại Nghệ An, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua 5 địa phương gồm: Thị xã Hoàng Mai, các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc và Hưng Nguyên, với tổng chiều dài khoảng 85 km. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, tỉnh đã yêu cầu các địa phương có dự án đi qua chủ động tuyên truyền, thông tin đến người dân để tránh tình trạng xây dựng trái phép, lợi dụng chính sách, gây mất an ninh trật tự. Song song đó, các đơn vị liên quan cũng đã và đang tiến hành rà soát, thống kê số hộ dân, khu dân cư bị ảnh hưởng, phục vụ xây dựng phương án tái định cư.

Mặc dù chưa có số liệu chính thức, nhưng theo khảo sát sơ bộ, tỉnh Nghệ An cần triển khai hơn 30 khu tái định cư. Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết mới đây cũng tác động đến quy hoạch chung, khiến công tác xác định địa điểm, quy mô các khu tái định cư cần thêm thời gian điều chỉnh. Bên cạnh đó, điều kiện ngân sách địa phương còn nhiều hạn chế, phải ưu tiên cho các khoản chi thường xuyên và các dự án trọng điểm khác, khiến việc cân đối bố trí vốn cho Dự án gặp khó khăn. Do đó, tỉnh Nghệ An đề nghị Chính phủ, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính xem xét cho tỉnh được tạm ứng vốn để sớm triển khai thực hiện các khu tái định cư theo kế hoạch. Dự kiến đến ngày 25/6 tới đây, Nghệ An sẽ hoàn tất thống kê chính thức về số xã, diện tích đất, công trình dân sinh và số hộ dân bị ảnh hưởng bởi Dự án.

Tại cuộc họp, đại diện các địa phương đã báo cáo tình hình triển khai và nêu rõ các khó khăn, vướng mắc. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng cam kết phối hợp chặt chẽ với các địa phương để rà soát, thống kê các điểm giao chéo với công trình hạ tầng điện, đảm bảo tiến độ di dời.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, Chính phủ thống nhất tách riêng Dự án giải phóng mặt bằng để hỗ trợ triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam. Ông yêu cầu Bộ Xây dựng làm việc trực tiếp với từng địa phương để kịp thời tháo gỡ vướng mắc thực tế. Đồng thời nhấn mạnh, các tỉnh, thành phố cần khẩn trương rà soát, bố trí mặt bằng xây dựng khu tái định cư, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để tiến hành kiểm kê, định giá, thu hồi đất và bàn giao mặt bằng đúng tiến độ. Riêng các hạng mục đủ điều kiện cần được triển khai khởi công, động thổ trước để tạo hiệu ứng lan tỏa và khẳng định quyết tâm triển khai Dự án trọng điểm mang tầm quốc gia.