Trong những tháng gần đây, giá tiêu lúc tăng, lúc giảm, thậm chí có lúc giảm mạnh. Riêng trong tháng 6, sau khi giảm xuống hồi đầu tháng, giá tiêu đã quay đầu tăng trở lại. Đến ngày 30/6, giá tiêu tại các vùng trồng trọng điểm ở mức từ 74.000-76.500 đồng/kg. Với mức giá này, người trồng tiêu đã có thể yên tâm, phấn khởi.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích sản xuất hồ tiêu cả nước tính đến cuối năm 2020 đạt 130.000 ha, giảm 22.000 ha so với năm 2018 (là thời kỳ giá hồ tiêu đạt mức cao nhất từ trước cho đến nay); trong đó, diện tích cho thu hoạch là 110.000 ha. Điều này cho thấy, biến động giá hồ tiêu giảm dần trong 5 năm qua đã tác động mạnh đến nguồn thu nhập của người trồng tiêu. Sản xuất hồ tiêu phải tuân theo quy luật của thế giới.

Hiện tại sau thời gian giảm giá để điều chỉnh nguồn cung toàn cầu, giá hồ tiêu khôi phục, mang lại niềm vui cho người dân trồng tiêu. Tuy nhiên, nhiều nông dân trồng tiêu vẫn còn rất thận trọng, không vì giá tiêu tăng mà vội vàng tăng diện tích, chuyển sang trồng tiêu ồ ạt như trước đây.

Đặc biệt sau thu hoạch, người nông dân cũng quan tâm hơn đến việc phân loại tiêu. Tiêu lép không bị loại bỏ lãng phí mà cung cấp cho doanh nghiệp làm dầu tiêu xuất khẩu. Giá tiêu tăng cao trở lại đã tạo động lực cho nhà vườn mạnh dạn đầu tư vì nhiều vùng đất rất thích hợp cho cây tiêu phát triển.

Nhiều nông dân ở các vùng trồng tiêu trọng điểm có vườn tiêu già cỗi đang tính chuyện trồng lại vườn tiêu. Với giá tiêu bán ra đạt từ 75.000-80.000 đồng/kg như hiện nay, nông dân trồng tiêu đã có lợi nhuận tốt. Theo đó, tại địa phương, nông dân trồng tiêu rất quan tâm chăm sóc vườn trồng để có thể thu được năng suất hiệu quả của loại cây trồng này.

Trao đổi với báo chí về xu hướng giá tiêu thời gian tới, ông Hoàng Phước Bính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai), cho biết, do dịch COVID-19, nền kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn, qua đó ít nhiều làm ảnh hưởng và giảm tiêu thụ hồ tiêu. Mặt khác, dịch bệnh làm đứt gãy lưu thông hàng hoá giữa Việt Nam và các nước, khiến cho giá cước tàu vận chuyển đi các nước Trung Đông, châu Âu, Mỹ… tăng lên quá cao, gấp 6-10 lần so với trước đây.

Mặt khác, nhiều doanh nghiệp ký bán trước với giá thấp từ 40 đến 55 nghìn/kg, nay phải mua với giá trên 70 ngàn/kg để giao hàng theo hợp đồng nên bị lỗ nặng. Các doanh nghiệp không bị lỗ thì đã tranh thủ mua hàng đầy kho khi giá còn thấp. Chính vì vậy, hiện nay dòng tiền đang bị ngưng trệ nghiêm trọng. Điều đó dẫn đến việc thời gian vừa qua giá tiêu có lúc bị giảm nhiều. Một số đại lý chốt lời hoặc vay tiền nóng, nên phải bán gấp; nhiều nông dân kết thúc vụ cũng cần bán một số để chi tiêu cần thiết … Bởi thế, giá tiêu sẽ còn chưa cao trong một thời gian ngắn nữa.

Dù có lúc tăng, lúc giảm, nhưng nhìn chung hồ tiêu vẫn đang trong xu hướng tăng giá. Nguyên nhân chính vẫn là do ảnh hưởng của cán cân cung cầu.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến cuối tháng 6/2021, xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam đạt 154.000 tấn, kim ngạch 496 triệu USD, giảm 7% về lượng, tăng 39% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020, nhờ giá hồ tiêu tăng trong 5 tháng liên tiếp.

Đại diện Hiệp hội Hồ tiêu quốc tế (IPC) cho biết, hiện tại, nguồn cung hồ tiêu toàn cầu giảm do diện tích sản xuất hồ tiêu toàn cầu giảm. Trong một bản tin gần đây, Tổ chức Hồ tiêu Quốc tế đã hạ dự báo sản lượng hồ tiêu của Việt Nam trong vụ thu hoạch 2021 xuống còn 180.000 tấn, giảm tới 40.000 tấn so với dự báo trước đó, và giảm 60.000 tấn so với sản lượng năm 2020.

Điều này đã đẩy giá hồ tiêu tăng cao bởi nhu cầu tiêu dùng không hề giảm theo nguồn cung. Thêm vào đó, biến đổi khí hậu trong những năm gần đây đã gây bất lợi cho cây hồ tiêu phát triển, bệnh chết nhanh, chết chậm vẫn xảy ra trên cây tiêu, chăm sóc hồ tiêu ngày càng khó khăn hơn đã khiến cho năng suất hồ tiêu giảm.

Một số chuyên gia ngành hàng hồ tiêu cho rằng lượng hồ tiêu xuất khẩu cả năm nay nhiều khả năng chỉ khoảng trên dưới 200 ngàn tấn, thấp hơn nhiều so với 285 ngàn tấn xuất trong năm ngoái. Trên cơ sở nguồn cung giảm mạnh, trong vài ba tháng tới cho đến cuối năm nay, giá cả sẽ tốt dần lên và khả năng đến cuối năm giá sẽ đạt từ 90 ngàn đến 100 ngàn đồng/kg.

Thực tế, giá hồ tiêu tăng trong mấy tháng qua giúp nông dân phấn khởi vì sau thời gian trữ tiêu cũng đến thời điểm xuất bán, tăng lợi nhuận, còn doanh nghiệp cũng sẽ được vực dậy sau thời gian trầm lắng.

Trao đổi với báo chí ông Nguyễn Văn Lâm, đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam (Bình Dương), một doanh nghiệp thu mua tiêu tại Đồng Nai cho biết, giá hồ tiêu tăng là do thị trường điều chỉnh, không phải doanh nghiệp hay nông dân có thể tự điều chỉnh được. 

Giá hồ tiêu tăng "nóng" trong thời gian gần đây là tin vui của ngành hồ tiêu Việt Nam, cũng vì lý do nguồn cung tiêu giảm mạnh, không còn tình trạng cung vượt cầu như thời gian trước đó.

Tuy nhiên, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam đang chịu áp lực cạnh tranh lớn từ các nước bởi khi hồ tiêu tăng giá, sẽ có hiện tượng tranh mua nguyên liệu; nông dân, thương lái đua nhau trữ tiêu khiến doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó về nguồn cung và khó ký những đơn hàng dài hạn.

Ông Nguyễn Văn Lâm cho biết, doanh nghiệp chỉ có thể ký kết những đơn hàng xuất khẩu ngắn hạn để có thể ứng phó với biến động của giá hồ tiêu nguyên liệu, tránh được rủi ro về biến động giá tiếp theo.

Đồng thời, với cách ứng phó này, doanh nghiệp sẽ có thể thu được lợi nhuận cao hơn để tiếp tục xuất khẩu khi thị trường điều chỉnh liên tục. Chính vì vậy, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam cần có phương án ứng phó linh hoạt để có thể tận dụng được lợi thế trước các biến động của giá hồ tiêu.

Bên cạnh đó, để phát triển bền vững trong bối cảnh giá hạt tiêu biến động, ngành hạt tiêu Việt Nam cần có sự chuyển dịch cơ cấu nguồn cung, trong đó, hạt tiêu hữu cơ là một trong những hướng đi bền vững, giúp gia tăng giá trị sản phẩm so với các loại hạt tiêu trồng truyền thống.

Thực hiện: Huyền My