Trung bình mỗi ngày có 8 xe điện bị cháy ở Trung Quốc: Loại xe này có thực sự nguy hiểm hơn xe xăng?

Vấn đề cháy xe điện vẫn luôn là chủ đề được nhiều người tiêu dùng quan tâm. Các nhà sản xuất ô tô liên tục nhấn mạnh về tính an toàn của pin điện, thậm chí sử dụng các bài kiểm tra để chứng minh độ tin cậy, thì tình trạng cháy xe vẫn không thể tránh khỏi. Trước thực tế đó, không ít người đặt câu hỏi liệu xe điện có dễ cháy hơn xe xăng không, và liệu những sự cố như vậy có thể tránh được hay không?

Trả lời tờ The Paper, ông Trương Hồng, thành viên Ủy ban Chuyên gia của Hiệp hội Đại lý Ô tô Trung Quốc, cho biết các vấn đề như hỏa hoạn và tự bốc cháy sau va chạm ở xe điện được trang bị pin lithium là có thật. Hơn nữa, hỏa hoạn ở loại xe này khó dập tắt và nguy hiểm hơn, do đó vẫn cần thêm giải pháp để giảm thiểu rủi ro.

Xe điện có dễ bắt lửa hơn không?

Tại Diễn đàn Xe điện Trung Quốc 100 được tổ chức vào tháng 4/5, ông Âu Dương Minh Cao, Phó Chủ tịch Diễn đàn Xe điện Trung Quốc 100 kiêm Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã đưa ra những con số bất ngờ. Cụ thể, dữ liệu từ Cục Cứu hỏa và Cứu nạn Quốc gia Trung Quốc cho thấy trong số các phương tiện tự bốc cháy trong quý I năm 2023, có 18.360 xe chạy bằng nhiên liệu đốt và 640 xe điện. Về tỷ lệ cháy, trung bình 10.000 xe chạy bằng nhiên liệu đốt sẽ có 0,58 chiếc bị cháy. Với xe điện, trung bình 10.000 chiếc sẽ có 0,44 xe bị cháy. Như vậy, tỷ lệ xe điện bị cháy thấp hơn so với xe chạy bằng nhiên liệu đốt.

Ông chỉ ra rằng dữ liệu tương tự cũng đúng ở Hoa Kỳ. Đơn cử, Tesla không thu hồi bất kỳ xe nào tại thị trường Hoa Kỳ do nguy cơ cháy nổ từ năm 2018 đến năm 2023. Trong khi đó, tất cả các nhà sản xuất xe chạy bằng nhiên liệu đều đã phải làm điều này.

Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh: "Tất nhiên, số lượng xe điện bị cháy tại thị trường Trung Quốc là khoảng 8 chiếc mỗi ngày. Đây là không hề nhỏ và cần phải liên tục giảm thiểu thông qua đổi mới công nghệ."

Từ dữ liệu có thể thấy nguy cơ cháy thấp hơn xe chạy bằng nhiên liệu, vậy tại sao dường như tất cả các vụ cháy nổ được công chúng biết đến đều là xe điện?

Một mặt, đây là sản phẩm mới, xe điện đã thu hút sự chú ý của xã hội nhiều hơn so với xe chạy bằng nhiên liệu đã tồn tại hàng trăm năm. Mặt khác, các vụ tai nạn cháy nổ liên quan đến xe điện thường nghiêm trọng hơn nhiều so với hậu quả của các vụ cháy liên quan đến xe chạy bằng nhiên liệu.

Nguyên lý hoạt động của pin lithium là dựa vào sự chuyển động của các ion lithium giữa các điện cực dương và âm để sạc và xả. Lithium là một kim loại phản ứng, do đó khiến pin lithium dễ cháy và nổ.

Về nguyên nhân, hầu hết các vụ cháy xe điện có thể được tóm tắt thành hai loại. Một là nguyên nhân nội tại, chẳng hạn như quy trình sản xuất và chế tạo kém. Ví dụ, tạp chất và gờ trong pin, pin bị lão hóa, có thể gây ra đoản mạch. Hai là nguyên nhân bên ngoài, chẳng hạn như va chạm, nhiệt độ cao… Đây là lý do tại sao các vụ tai nạn giao thông lớn liên quan đến xe điện thường dẫn đến hiện tượng mất kiểm soát nhiệt của xe.

Liệu có thể tránh được hỏa hoạn ở xe điện?

Nhiều người cho rằng để giải quyết tận gốc vấn đề, chúng ta phải bắt đầu từ đổi mới công nghệ.

Ông Trương Hồng cho biết an toàn pin điện là một vấn đề phức tạp, mang tính hệ thống, bao gồm nhiều yếu tố. Điều đáng chú ý là tất cả các nhà sản xuất pin đều đang nỗ lực cải thiện an toàn pin điện. Ví dụ, nhiều hãng xe đã thông qua công nghệ thông minh, hệ thống tản nhiệt và làm mát pin được cải tiến, cũng như việc đẩy nhanh quá trình phát triển và ứng dụng rộng rãi pin thể rắn để thay thế pin lithium.

Ông cũng đề cập rằng trình độ công nghệ kiểm tra pin cũng đang được cải thiện nhanh chóng. Hiện nay, công nghệ này đã đạt đến mức có thể phát hiện nhiều thông số, bao gồm cả mức tiêu thụ năng lượng, trong thời gian ngắn hơn nhiều so với sạc nhanh, cung cấp tín hiệu cảnh báo sớm để xác định xem pin có an toàn hay không.

Vấn đề cháy nổ pin điện do các yếu tố như rò rỉ điện phân do lão hóa, nhiệt độ cao, trầy xước hoặc va chạm cũng sẽ được giải quyết sớm.

Một chuyên gia trong ngành pin lithium cũng tin rằng các lộ trình công nghệ hiện tại có thể thay thế pin lithium, chẳng hạn như pin thể rắn. Dự kiến sự thay đổi sẽ cải thiện đáng kể tính an toàn của xe điện. Bên cạnh đó công nghệ thay thế pin đang trở nên phổ biến, cũng có thể cải thiện tốt hơn tính an toàn khi sử dụng pin.

Đây cũng là hướng đi mà các cường quốc ô tô như Nhật Bản đang ráo riết nghiên cứu.

Từ góc độ người tiêu dùng, ông Trương Hồng tin rằng người tiêu dùng nên nâng cao nhận thức về an toàn và hiểu rõ các tính năng và cấu hình khác nhau của xe năng lượng mới mà họ mua, đặc biệt là các đặc điểm của xe điện thông minh mới nổi. Họ cũng nên chủ động hình thành thói quen lái xe an toàn, chẳng hạn như đỗ xe tránh ánh nắng trực tiếp và nghỉ ngơi giữa các chuyến đi dài, để giảm thiểu nguy cơ tự bốc cháy.