Tưng bừng khai hội đền Gióng - Sóc Sơn
Thánh Gióng là một trong bốn vị thánh thuộc “Tứ bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt, Thánh Gióng gắn với câu chuyện về cậu bé làng Phù Đổng (xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm) mới ba tuổi đã xin Vua đi đánh giặc Ân đời Hùng Vương thứ 6, đem lại thái bình cho đất nước. Tương truyền rằng, dưới thời Hùng Vương, sau khi đánh tan quân giặc Ân giúp nước, ngài phi ngựa tới chân núi Sóc, cởi bỏ giáp trụ rồi cưỡi ngựa sắt bay về trời. Nhân dân tưởng nhớ ngài bằng cách lập quần thể đền Sóc để thờ cúng quanh năm.
Để tưởng nhớ, ca ngợi người "anh hùng" huyền thoại Thánh Gióng, Lễ hội Gióng đền Sóc là lễ hội truyền thống được tổ chức từ ngày mùng 6 đến ngày mùng 8 tháng Giêng hàng năm. Năm 2010, Lễ hội Gióng ở Đền Sóc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Sáng ngày 27/1/2023 (tức ngày 6 tháng Giêng năm Quý Mão), tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt đền Sóc, thuộc thôn Vệ Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã diễn ra lễ khai hội Đền Gióng do UBND huyện Sóc Sơn tổ chức. Lễ hội diễn ra trong 3 ngày, từ 27 đến 29/1 (tức ngày mồng 6 đến ngày mồng 8 tháng Giêng năm Quý Mão). Đền Sóc bao gồm 6 công trình: đền Hạ (tức đền Trình), chùa Đại Bi, đền Mẫu, đền Thượng (tức đền Sóc), tượng đài Thánh Gióng và nhà bia.
Ngay trong ngày khai hội, hàng chục nghìn người đã đến Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Sóc để tham gia Lễ hội đền Sóc xuân Quý Mão. Năm nay, UBND huyện Sóc Sơn tiếp tục tổ chức phát lộc (giò hoa tre, trầu cau) nên người dự hội rất phấn khởi.
So với những năm trước, năm nay Lễ khai hội Gióng được diễn ra sớm hơn, đúng 06h15' màn khai hội được bắt đầu, thay vì 7h như những năm trước. Trong Lễ hội năm nay, sau Lễ dâng hương, đánh trống khai hội, đọc văn tế là Lễ rước và Lễ tế của thôn làng. 8 lễ vật được cung tiến tại lễ hội Gióng Xuân Quý Mão 2023 là Ngựa sắt, Cầu húc, Trầu cau, Voi chiến, Ngà voi, Cỏ voi, Kiệu tướng... Phần nghi lễ: Sau phần văn tế của Huyện, là phần tế lễ của các thôn làng gồm Lễ rước giò hoa tre và Lễ tế của thôn Vệ Linh (xã Phù Linh), Lễ rước ngựa của thôn Phù Mã (xã Phù Linh), Lễ rước voi và Lễ tế của thôn Dược Thượng (xã Tiên Dược), Lễ rước trầu cau và Lễ tế của thôn Đan Tảo (xã Tân Minh), Lễ rước ngà voi và Lễ tế của thôn Đức Hậu (xã Đức Hòa), Lễ rước cỏ voi và Lễ tế của thôn Yên Sào (xã Xuân Giang), Lễ rước tướng và Lễ tế của thôn Yên Tàng (xã Bắc Phú), Lễ rước cầu húc và Lễ tế của thôn Xuân Dục (xã Tân Minh). Tám đoàn rước lễ vật có số lượng người tham gia của mỗi đoàn từ 50 đến 135 người nên 8 đoàn đã tạo thành đoàn rước dài thu hút đông đảo du khách tham quan và tạo lên một khung cảnh Lễ hội hùng tráng và uy nghiêm.
Sau phần Lễ tại sân Rồng, Lễ tế và trầu cau được tiến cung để ông Gióng chứng giám, rồi lộc được san sẻ đưa về đền Hạ và đền Mẫu để tán lộc cho du khách thì Khu di tích Quốc gia đặc biệt đền Sóc trở thành khu hội với rất nhiều trò chơi dân gian thu hút du khách thập phương. Trao đổi với Phóng viên, ông Nguyễn Nam Nho – Giám đốc Khu di tích Quốc gia đặc biệt đền Sóc cho biết: " điểm nổi bật khác biệt trong mùa lễ hội Gióng 2023 là tập trung vào phần hội với nhiều nét mới. Cụ thể, các trò chơi dân gian được Ban Tổ chức Lễ hội tiếp tục duy trì như trò chơi đi cà kheo, đi cầu thăng bằng, vật cổ truyền, hội thi kéo mỏ, hội thi cầu húc, cầu tre cây đu, bịt mắt đạp niêu... Trải nghiệm văn hóa Gióng như: làm hoa tre dâng Thánh, nấu cơm dâng Thánh, trình diễn làm cơm nắm, hội thi nấu cơm dân gian… Các hoạt động biểu diễn nghệ thuật cũng được tổ chức xuyên suốt những ngày diễn ra Lễ hội tại Khu di tích".
Giám đốc Khu di tích Quốc gia đặc biệt đền Sóc cũng cho biết, Lễ hội Gióng 2023 là lần đầu nghi thức Kéo Mỏ được trình diễn và cuộc thi cầu húc được tổ chức. "Khác với mọi năm, hội thi đấu vật thay đổi phương thức tổ chức, thay vì thành lập đội và đăng ký từ đầu thì du khách thập phương có thể đăng ký tại khu vực tổ chức hội thi và tham gia thi đấu. Điều này tạo nên một sân chơi mở cho tất cả người dân" - ông Nho chia sẻ.
Theo đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn Hồ Việt Hùng: "Sau 2 năm tạm dừng do dịch Covid-19, Lễ hội mở trở lại cũng là lúc địa phương chủ động kế hoạch ứng phó với khả năng tăng "đột biến" lượng người tham gia Lễ hội. Lực lượng an ninh được bố trí khắp không gian di tích, kịp thời hướng dẫn Nhân dân cũng như xử lý các vấn đề phát sinh từ ùn tắc giao thông đến mất an ninh trật tự... Việc tăng cường tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh, đậm bản sắc, góp phần mang đến không khí lễ hội vui tươi, giảm việc tập trung đông người tại khu vực thờ tự… Việc phát lộc thay cho hình thức "cướp lộc" đã xóa bỏ hình ảnh phản cảm, làm biến tướng ý nghĩa, giá trị di sản văn hóa của hội Gióng".
Phương Loan
Khi cái lạnh mùa đông tràn về, không ít du khách chọn cách “chạy trốn” rét buốt để tìm đến những miền đất ấm áp, rực rỡ ánh đèn lễ hội.