Uống nước theo cách này có thể "vô tình" giúp ta loại bỏ vi nhựa: Người Việt đã làm từ rất lâu

Theo Hiệp hội Hóa Học Mỹ, vi nhựa trong nước máy thoát ra từ các hệ thống xử lý nước tập trung đang ngày càng trở thành mối quan ngại toàn cầu, vì chúng gây ra nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn cho con người thông qua việc uống nước.

Giải pháp loại bỏ phần lớn vi nhựa - thật bất ngờ - lại đến từ một truyền thống lâu đời ở một số nước châu Á, trong đó có Việt Nam: Uống nước đun sôi để nguội.

Các nhà khoa học Mỹ giải thích rằng, uống nước đun sôi để nguội được cho là có lợi cho sức khỏe con người, vì quá trình đun sôi có thể loại bỏ một phần vi nhựa.

Cụ thể như thế nào.

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học & Công nghệ Môi trường năm 2024, việc đun nóng nước máy có thể khiến các khoáng chất vốn có trong nước - chủ yếu là canxi cacbonat (CaCO₃) - hình thành các tinh thể bẫy các hạt nhựa nano và vi nhựa (NMP). Những hạt nhựa khoáng này có thể bám vào thành ấm đun nước dưới dạng cặn vôi hoặc lắng xuống bồn rửa và có thể được loại bỏ bằng phương pháp lọc đơn giản.

Các tác giả đã thử nghiệm các loại nhựa thông thường (polystyrene, polyethene và polypropylene) và nhận thấy rằng đun sôi nước cứng (nước chứa hàm lượng khoáng chất hòa tan cao) đã loại bỏ được phần lớn các hạt này.

Bài báo của nhóm nghiên cứu cho thấy, nhiệt độ thúc đẩy quá trình hình thành hạt CaCO₃ trên các mảnh nhựa, bao bọc và kết tụ chúng lại khiến chúng không còn lơ lửng tự do trong nước. Điều này giúp việc tách nhựa bị mắc kẹt dễ dàng hơn nhiều bằng bộ lọc gia dụng hoặc bằng cách gạn lọc.

Các nhà nghiên cứu viết: "Việc đun sôi nước đơn giản này có thể "khử nhiễm" vi nhựa khỏi nước máy".

Tuy nhiên, các tác giả lưu ý, họ không phải là khẳng định rằng đun sôi nước sẽ phá hủy nhựa. Thay vào đó, quá trình đun sôi làm thay đổi tính chất hóa học của nước chứa khoáng chất, khiến nhựa bị kẹt trong các chất rắn mới hình thành.

Tất nhiên, phương pháp này (đun sôi) không phải là giải pháp vạn năng. Hiệu quả của nó phụ thuộc rất nhiều vào thành phần có trong nước ban đầu.

Yếu tố quan trọng nhất chính là độ cứng của nước - lượng canxi và magiê có trong nguồn nước.

Trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm từ nghiên cứu này, hiệu quả loại bỏ vi nhựa tăng lên khi nồng độ CaCO₃ tăng. Nói một cách đơn giản: Hàm lượng khoáng chất càng cao, phương pháp đun sôi (loại bỏ vi nhựa) càng hiệu quả.

Theo dữ liệu của nghiên cứu, tỷ lệ loại bỏ vi nhựa dao động từ khoảng 1/4 số hạt trong nước mềm (chứa ít khoáng chất hòa tan) đến khoảng 80–90% trong các mẫu nước rất cứng.

Đun sôi nước là một việc không khó, quen thuộc và nếu bạn sống ở nơi có nguồn nước giàu khoáng chất, thì hiệu quả giảm thiểu các hạt vi nhựa trong cốc nước bạn uống sẽ cao hơn. Đây không phải là giải pháp tối ưu, nhưng là một bước đi thiết thực, tức thời mà bạn có thể thực hiện trong khi khoa học đang tìm kiếm các giải pháp lớn hơn.