Ưu thế vượt trội của mô hình khám, chữa bệnh ban ngày cho bệnh nhân tâm thần tại Bệnh viện Mai Hương

Đội ngũ can bộ chủ chốt Bệnh viện Ban ngày Mai Hương và Trung tâm Thiền Việt

Mô hình điều trị nhân văn, giảm kỳ thị xã hội

Khác với phương pháp điều trị nội trú truyền thống, mô hình ban ngày cho phép bệnh nhân đến bệnh viện vào ban ngày để điều trị và trở về nhà vào buổi chiều. Điều này giúp người bệnh duy trì kết nối với gia đình và cộng đồng, giảm cảm giác bị cô lập và kỳ thị xã hội.

Từ những năm 1970 đã có các hoạt động quản lý bệnh nhân ngoại trú, khám cấp thuốc 1 tuần 1 lần, sau này Trạm bảo vệ sức khỏe tâm thần đảm nhận chức năng quản lý hệ thống ngoại trú tâm thần của các quận huyện, khám cấp thuốc, theo dõi nếu người bệnh có tái cơn thì chuyển gửi điều trị nội trú, chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng do nguyên Phó Giám đốc Nguyễn Vân Đình của Sở Y tế Hà Nội là chủ nhiệm đã chỉ đạo tổ chức nhiều hoạt động có hiệu quả dựa vào cộng đồng.

Bộ Y tế nhận thấy tầm quan trọng của điều trị ngoại trú và phục hồi chức năng tâm lý xã hội cho bệnh nhân tâm thần tại cộng đồng đã thống nhất với Thành phố Hà Nội Quyết định thành lập bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai hương (ban ngày người bệnh đến bệnh viện khám – sử dụng thuốc hợp lý và tham gia các hoạt động phục hồi chức năng tâm lý xã hội: Trị liệu tâm lý, Yoga, múa hát, tập dưỡng sinh, thiền, lao động liệu pháp,.. buổi chiều người bệnh trở về sinh hoạt tại gia đình và cộng đồng), hoạt động quản lý điều trị và áp dụng các phương pháp phục hồi chức năng tâm lý xã hội do Tổ chức y tế thế giới hướng dẫn, người bệnh tái hòa nhập gia đình và cộng đồng không tách người bệnh quá lâu khỏi môi trường gia đình, cộng đồng.

Có thể thấy rằng, nói đến bệnh nhân tâm thần, người ta thường liên tưởng đến cảnh người bệnh khóc cười, la hét, quần áo xộc xệch… nơi những phòng kín có cửa sắt. Song, ở Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, bệnh viện đã xây dựng cơ sở vật chất với kiến trúc không gian mở, thoáng đãng tạo cảm giác thoải mái, buồng bệnh có rèm cửa trang nhã, giường inox trải đệm trắng tinh. Các phòng tập tâm vận động, tâm lý nhóm, phòng chơi trị liệu tâm lý trẻ em, phòng lao động tái thích ứng, phòng tập thư giãn và thiền học trị liệu… tại Bệnh viện tuy còn đơn sơ, nhưng trông sạch sẽ, ngăn nắp và ấm áp tình nhân ái.

Tăng cường sự phối hợp giữa bác sĩ, bệnh nhân và gia đình

Mô hình này khuyến khích sự hợp tác chặt chẽ giữa ba bên: bác sĩ, bệnh nhân và gia đình. Người nhà có thể tham gia vào quá trình điều trị, hỗ trợ và theo dõi tình trạng sức khỏe tâm thần của người bệnh, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và khả năng phục hồi.

Tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, với mô hình hoạt động đặc thù, bệnh viện có nhiệm vụ phục hồi chức năng cho tất cả các thể loại người bệnh tâm thần. Bên cạnh đó, bệnh viện còn nhận điều trị các trường hợp bệnh tâm thần bán cấp tính, tư vấn trị liệu tâm lý trẻ em và điều trị các rối loạn liên quan đến nghiện chất (nghiện rượu, nghiện ma tuý), trong đó chú trọng điều trị chống tái nghiện, xóa bỏ sự lệ thuộc của người bệnh vào ma túy cả về thể chất và tâm lý, giúp bệnh nhân từ bỏ hẳn ma túy.

Tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa nguồn lực

Việc điều trị ban ngày giúp giảm chi phí cho cả bệnh nhân và cơ sở y tế. Bệnh nhân không phải chi trả chi phí ăn, ở trong bệnh viện, trong khi bệnh viện có thể sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn, giảm áp lực giường bệnh và nhân lực chăm sóc.

Thực tế đến nay việc điều trị ban ngày đã được triển khai ở nhiều bệnh viện, như: Bệnh viện Tim Hà Nội, Bệnh viện U bướu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Bảng so sánh hoạt động của 3 bệnh viện Tâm thần tại Hà Nội

(Nguồn: Quyết định số 3699/QĐ-SYT ngày 17/12/2024 của Sở Y tế Hà Nội)

Mô hình hoạt động các bệnh viện tâm thần nội trú (24/24h ) cần số nhân lực nhiều hơn, ngân sách chi bình quân cho 01 giường bệnh nội trú cao hơn nhiều so với giường bệnh ban ngày.

Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương với nhân lực và ngân sách khiêm tốn, nhưng trung bình thu dung điều trị nội trú ban ngày 200 lượt người bệnh/ ngày, gần bằng 1/2 số giường bệnh của bệnh viện Tâm thần Hà Nội và ngang bằng với số giường bệnh của bệnh viện Tâm thần Mỹ Đức.

Sự khác nhau cơ bản của mô hình hoạt động 3 bệnh viện tâm thần: bệnh viện tâm thần nội trú thụ động tiếp nhận các người bệnh có ý tưởng hành vi tự sát, kích động gây nguy hiểm tính mạng cho bản thân, những người xung quanh. Trung tâm chăm sóc và phục hồi chức năng tâm thần tiếp nhận người bệnh tâm thần đã để lại di chứng mạn tính tàn phế, mất năng lực hành vi.

Bệnh viện Tâm thần ban ngày dự phòng và phục hồi chức năng theo các cấp độ: cấp 1 phối hợp tổ chức dạy lối sống lành mạnh cân bằng để không bị rối loạn tâm thần, cấp 2 là tổ chức phục hồi chức năng cho người bệnh tâm thần đã được điều trị qua giai đoạn cấp tính, tái hoà nhập cộng đồng tránh tái bệnh.

Môi trường điều trị thân thiện, hỗ trợ hòa nhập cộng đồng

Bệnh viện tổ chức các hoạt động như lao động liệu pháp, âm nhạc trị liệu, sinh hoạt nhóm và dã ngoại, giúp bệnh nhân rèn luyện kỹ năng sống, tăng cường sự tự tin và khả năng hòa nhập cộng đồng.

Có mặt tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, tại tầng 1, PV ghi nhận hình ảnh chân thực của khoảng 20 bệnh nhân thuộc nhóm bệnh liên quan đến stress đang tham gia thực hành lâm sàng học về thư giãn luyện tập và thiền học trị liệu. Qua quan sát nhận thấy, dưới sự hướng dẫn của các bác sỹ, điều dưỡng tại Bệnh viện, bệnh nhân đạt được sự tĩnh tâm đều đặn. Điều này, sẽ làm giảm nhịp tim và nhịp thở, hạ huyết áp và làm chậm sóng não mà không cần thuốc hay phẫu thuật.

Lên tới tầng 2, PV được tiếp cận phòng chơi trị liệu tâm lý trẻ em, nơi có hơn 10 trẻ em đang được các y bác sỹ hướng dẫn vận động trị liệu tâm lý. Tại đây, các bé đang được y bác sỹ Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương áp dụng liệu pháp hỗ trợ, kết nối, giúp trẻ đối mặt với các vấn đề tâm lý; cùng trẻ sáng tạo nghệ thuật để tăng cường khả năng sáng tạo; tham gia các trò chơi, giúp trẻ nhỏ thể hiện cảm xúc và học cách đối phó với căng thẳng, giải quyết vấn đề và cải thiện khả năng kết nối xã hội.

Qua chia sẻ với các bệnh nhân, PV nhận thấy hầu hết người bệnh tham gia các điều trị ban ngày tại bệnh viện đều có cảm giác thoải mái lan toả. Sự ân cần, niềm nở qua hỏi bệnh, khám bệnh của các y bác sỹ, cùng với ý chí và niềm tin của bệnh nhân, đã và đang giúp họ kháng cự lại bệnh tật. Chiều cùng ngày, khi họ lại trở về với gia đình, được tham gia các hoạt động cộng đồng, bệnh nhân đã thấy được giá trị của bản thân, mang đến tác động tích cực với công việc và cuộc sống hàng ngày của họ.

Đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm và tận tâm

Bệnh viện Mai Hương có đội ngũ bác sĩ chuyên ngành tâm thần, cử nhân tâm lý và điều dưỡng được đào tạo chuyên nghiệp, có kinh nghiệm và tận tâm trong việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh. Mô hình khám, chữa bệnh ban ngày tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương đã và đang chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người dân. Đây là hướng đi nhân văn, phù hợp với xu thế hiện đại, cần được nhân rộng và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội.