Vì sao TTCK Việt Nam vắng mặt trong danh sách xem xét nâng hạng của MSCI?

Tổ chức Morgan Stanley Capital International (MSCI) - đơn vị thiết lập chuẩn mực phân loại thị trường tài chính toàn cầu, đã công bố báo cáo phân loại thị trường thường niên. Một lần nữa, Việt Nam vắng mặt trong danh sách xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi (Emerging Market), dù trước đó được kỳ vọng nhờ loạt cải cách chính sách và hạ tầng.

Trước đó, trong báo cáo Đánh giá Khả năng Tiếp cận Thị trường ngày 19/6, MSCI đã giữ nguyên gần như toàn bộ đánh giá đối với thị trường Việt Nam, cho thấy các cải tiến thời gian qua vẫn chưa đạt ngưỡng tạo đột phá.

Báo cáo năm nay của MSCI cho thấy đơn vị áp dụng chuẩn đánh giá nghiêm ngặt hơn. Nhiều thị trường cũng vắng mặt trong danh sách này. Ngay cả Bulgaria - thị trường được kỳ vọng nâng hạng từ độc lập lên cận biên - cũng bị trì hoãn vì các rào cản về thanh khoản và hạ tầng hậu giao dịch. Hàn Quốc, dù nhiều năm nằm trong danh sách xem xét nâng lên thị trường phát triển, vẫn bị “giậm chân tại chỗ” do hạn chế chuyển đổi đồng Won và thiếu linh hoạt trong định danh nhà đầu tư. Hy Lạp dù đã cải thiện đáng kể về thanh toán, bán khống và cho vay chứng khoán, vẫn chưa đáp ứng tiêu chí quy mô tối thiểu của MSCI.

Với Việt Nam, một trong những rào cản lớn là giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) chưa được tháo gỡ triệt để, khiến nhiều cổ phiếu không còn “room” tiếp nhận nhà đầu tư ngoại. Việc chưa áp dụng tài khoản tổng (omnibus account) tiếp tục là bất lợi lớn khi so với các thị trường mới nổi khác.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân tại Yuanta Việt Nam cho biết, MSCI rất khắt khe với vấn đề room ngoại. Dù chúng ta có thể hiện thiện chí minh bạch đến đâu thì đó cũng chỉ là yếu tố định tính. Điều cốt lõi là liệu nhà đầu tư ngoại có được tiếp cận thị trường một cách công bằng hay không. Nếu room không được cải thiện, khó có thể thuyết phục MSCI đưa Việt Nam vào danh sách xem xét nâng hạng

Ngoài ra, Việt Nam vẫn thiếu các công cụ như bán khống, cho vay chứng khoán và giao dịch ngoại hối linh hoạt - các yếu tố quan trọng để nhà đầu tư nước ngoài phòng ngừa rủi ro và xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả.

Ông Minh cũng nhận định, kể cả khi vào nhóm thị trường mới nổi, chúng ta sẽ phải cạnh tranh khốc liệt với “những người láng giềng” Thái Lan, Philippines, hay xa hơn là Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil… Nếu được nâng hạng, thị trường chứng khoán Việt Nam cần có sự cải thiện mạnh hơn nữa về vốn hoá, giá trị giao dịch và tỷ lệ free-float để gia tăng tỷ trọng trong nhóm mới nổi. 

Được thêm vào một danh sách thị trường mới nổi đã khó, nhưng nếu bị loại ra rồi thì hành trình quay lại còn khó và lâu hơn rất nhiều. Do đó, thay vì chỉ nhìn vào mục tiêu “vào được”, Việt Nam cần chuẩn bị kỹ để “trụ được” trong nhóm thị trường mới nổi.