VNR đề xuất đầu tư xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt quốc gia

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính xem xét, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án Tổ hợp công nghiệp đường sắt.

Theo đó, Dự án Tổ hợp công nghiệp đường sắt đặt tại huyện Phú Xuyên và huyện Ứng Hòa (TP. Hà Nội), quy mô khoảng 250 ha, sử dụng 100% vốn nhà nước theo hình thức tăng vốn tại doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, thực hiện mua sắm trang thiết bị để lắp ráp, sản xuất đầu máy, toa xe cho đường sắt có tốc độ dưới 200km/h và hệ thống đường sắt đô thị. Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án Tổ hợp công nghiệp đường sắt là 17.509 tỷ đồng.

Nếu được phê duyệt, Dự án Tổ hợp công nghiệp đường sắt sẽ chuẩn bị đầu tư trong vòng 1 năm; triển khai xây dựng trong vòng 3 năm để kịp hoàn thành giai đoạn I vào năm 2029.

Ước tính, doanh thu mà tổ hợp này mang lại từ năm 2030 đến năm 2050 khoảng 228.102 tỷ đồng; lợi nhuận bình quân 1.141 tỷ đồng/năm, giúp Dự án có thể hoàn vốn trong 16 năm.

Theo kế hoạch, Tổ hợp sẽ xây dựng phân khu chức năng thực hiện việc sửa chữa lớn đối với toàn bộ phương tiện, thiết bị đường sắt, trước mắt là đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị.

Cụ thể, đối với các tuyến đường sắt đô thị, các tuyến đường sắt mới, trong giai đoạn đầu (từ năm 2029 đến năm 2031), Tổ hợp công nghiệp đường sắt này sẽ lắp ráp đầu máy điện, đầu máy năng lượng sạch; sản xuất toa xe khách cho đường sắt tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp các đoàn tàu điện động lực phân tán (EMU) cho đường sắt đô thị; sản xuất toa xe hàng tốc độ 120 km/h cho tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Trong giai đoạn tiếp theo (từ năm 2032 đến năm 2035), Tổ hợp đặt mục tiêu làm chủ sản xuất đối với toa xe khách, toa xe hàng tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp đầu máy điện, nâng dần tỷ lệ nội địa hóa lên 30%; sản xuất các vật tư, phụ tùng cho sửa chữa phương tiện, phụ kiện kết cấu hạ tầng, thông tin tín hiệu…

Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Tổ hợp sẽ tham gia lắp ráp các đoàn tàu EMU theo hợp đồng mua sắm và chuyển giao công nghệ. Đến năm 2035, làm chủ công nghệ lắp ráp và nâng dần tỷ lệ nội địa hóa lên 20%.

Đến giai đoạn 2040 - 2050, Tổ hợp phấn đầu làm chủ nội địa hoá đạt 80% đối với đoàn tàu EMU và sản xuất các vật tư, phụ tùng phục vụ khai thác, vận hành tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo tính toán, đến năm 2050, định hướng các hoạt động cải tạo, nâng cấp, xây dựng đường sắt, bao gồm cả đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao, ước đạt tổng giá trị khoảng 275 tỷ USD.

Để đảm bảo sự phát triển đồng bộ, VNR kiến nghị bổ sung các sản phẩm thuộc công nghiệp đường sắt, bao gồm đầu máy, toa xe EMU, đoàn tàu tốc độ cao vào danh mục sản phẩm cơ khí trọng điểm quốc gia. Đồng thời, cần mở rộng danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao sang các thiết bị chuyên dụng, công nghệ chế tạo vật tư cho đường sắt đô thị và đường sắt điện khí hóa.

Bên cạnh đó, VNR cũng đề xuất đưa các sản phẩm công nghệ cao thuộc lĩnh vực đường sắt vào danh mục ưu tiên phát triển công nghệ cao quốc gia. Điều này sẽ tạo tiền đề thuận lợi cho doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất và cung ứng các giải pháp công nghệ phục vụ các dự án đường sắt chiến lược trong tương lai.

Trong bối cảnh ngành công nghiệp đường sắt Việt Nam mới chỉ đáp ứng nhu cầu bảo dưỡng, sửa chữa với công nghệ cũ, để đạt được mục tiêu đến năm 2030-2045 phát triển được công nghiệp sản xuất toa xe, đầu máy và hệ sinh thái liên quan công nghiệp đường sắt…, thì Dự án Tổ hợp công nghiệp đường sắt chính là cú hích quan trọng, tạo tiền đề để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào thị trường quan trọng này, Bộ Xây dựng cho biết.