'Vườn ươm' cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo chính là trường đại học

Đó là phát biểu của ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo tại buổi tọa đàm "Thanh niên - động lực của đổi mới sáng tạo quốc gia" trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Thành đoàn Hà Nội tổ chức chiều 10/1, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Thạch Thất, Hà Nội), 

"Vườn ươm" cho những ý tưởng đổi mới, sáng tạo

Cũng tại buổi tọa đàm này, ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng cố vấn đổi mới sáng tạo Quốc gia cho biết, Việt Nam hiện có trên 1,4 triệu sinh viên đang theo học tại trên 200 trường đại học. Trong số này, có rất nhiều bạn trẻ giàu năng lực, khát vọng vươn lên. Bên cạnh nỗ lực của Chính phủ tạo cơ chế, chính sách hỗ trợ sinh viên, học sinh sáng tạo (thông qua Đề án 844/2017 và Đề án 1665/2018), các trường đại học và các tổ chức liên quan có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt, tạo "vườn ươm" ươm tạo những ý tưởng đổi mới.

Chia sẻ tại buổi Tọa đàm, PGS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết định hướng sẽ phát triển nhà trường thành một trong những trung tâm khởi nghiệp quốc gia lớn. Đây sẽ là nơi ươm mầm ý tưởng sáng tạo, để từ đó hình thành các startup, được nuôi dưỡng và tham gia hoạt động thương mại ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

PGS.TS. Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương thông tin thêm, Trường đang phát triển mô hình để sinh viên có thể tham gia vào các dự án của doanh nghiệp trẻ. Quá trình này, theo bà Hương, sẽ giúp các sinh viên trưởng hiện thực hóa những ý tưởng của mình. Ngoài ra, trường cũng đã kết hợp với một cơ sở giáo dục tại Canada để triển khai mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu và dự kiến trong thời gian tới sẽ có những chương trình đào tạo kết hợp giữa các bên để đưa các sinh viên Việt Nam có cơ hội tiếp cận với mạng lưới đổi mới sáng tạo thế giới.

GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, Học viện cũng đã hình thành một Trung tâm ươm tạo khoa học công nghệ, trong đó ươm tạo ý tưởng, phát triển thành các đề tài, sau đó được lựa chọn, dành kinh phí hỗ để họ có thể đi đến đích cuối cùng là "thương mại hóa" được. Tuy nhiên, theo bà Lan, khâu quan trọng cuối cùng của quá trình này là nguồn tài chính lại đang khó khăn, bởi quy mô của Học viện nói riêng và các trường đại học nói chung không thực sự đủ lớn để phát triển sản phẩm, đưa các sản phẩm này rộng rãi ra xã hội.

Cần lan tỏa tâm thế đổi mới sáng tạo đến tất cả mọi chủ thể

Ông Bùi Văn Linh cho hay, không có mẫu số chung cho mô hình thành công của hoạt động khởi nghiệp, nhưng tại Việt Nam, nhân vật trung tâm chính là các bạn trẻ, các sinh viên - thế hệ công dân vàng. Bởi, đây là lực lượng có năng lực đổi mới sáng tạo tốt nhất, có ý chí thay đổi lớn nhất, sẽ quyết định thành công của công cuộc đổi mới sáng tạo quốc gia.

Cũng theo ông Linh, Bộ đã phát đi thông điệp đổi mới sáng tạo không phải là hoạt động mang tính phong trào mà là một hoạt động chuyên môn, phải đi vào chiều sâu tại các trường đại học, cũng như các tổ chức ươm mầm cho khát vọng trẻ. Muốn được như vậy thì tâm thế đổi mới sáng tạo cần phải lan tỏa đến tất cả mọi chủ thể, nhất là các bạn trẻ. Tâm thế ấy, trước hết phải bắt đầu từ tư duy đổi mới, không chấp nhận nghèo khó, thường xuyên làm mới mình.

Sinh viên, học sinh cần bám sát sự dẫn dắt của thầy cô, bạn bè, và sự hỗ trợ nhà đầu tư, các doanh nghiệp và giữ nhiệt huyết đổi mới sáng tạo như một nhiệm vụ quan trọng thứ hai, bên cạnh nhiệm vụ quan trọng nhất là học tập thật tốt tại nhà trường. Đặc biệt, sinh viên cần có tâm thế tự tạo việc làm cho mình, cho bạn mình, thay vì chỉ nghĩ đến việc làm 30 - 40 bộ hồ sơ để đi xin việc. "Chính tâm thế làm chủ sẽ dẫn dắt các bạn trẻ đến với đổi mới, sáng tạo và nếu được sự hỗ trợ phù hợp, chắc chắn sẽ tạo nên một văn hóa dám thay đổi để vượt qua chính mình", ông Linh nói.

Liên quan đến "tâm thế đổi mới sáng tạo", PGS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiệu trường Đại học Kinh tế Quốc dân chia sẻ: Một trong những mục tiêu lớn nhất trong đào tạo của nhà trường là đào tạo ra đội ngũ cán bộ quản lý, đặc biệt là đội ngũ doanh nhân vừa đủ kiến thức, kỹ năng, đồng thời có bản lĩnh để thực hiện công việc đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Chính vì vậy, Nhà trường cố gắng cung cấp một cách đầy đủ nhất về kiến thức và kỹ năng để sinh viên có đủ năng lực để thực hiện đổi mới sáng tạo, cũng như khởi nghiệp

Đề xuất xây dựng kho dữ liệu quỹ đầu tư mạo hiểm

Phát biểu tại Lễ khai mạc Triển lãm Quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam ngày 9/1, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng: Cần có những chính sách hỗ trợ các trường đại học, học viện để thanh niên, sinh viên thực sự trở thành chủ thể của đổi mới sáng tạo, đưa nghiên cứu khoa học ứng dụng vào thực tiễn tạo ra những giá trị gia tăng cao, đóng góp tích cực vào mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cũng đề xuất: Cần có đầu mối tập trung xây dựng chương trình hỗ trợ thực sự cho các hoạt động phát triển sản phẩm từ những ý tưởng của các "vườn ươm" ở các trường đại học. Hiện, việc đầu tư tài chính từ các doanh nghiệp, nhà đầu tư mới chỉ dừng lại ở những sự "yêu thích" từ các cựu sinh viên muốn đóng góp cho nhà trường; trong khi đó, những quyền lợi của doanh nghiệp hỗ trợ cho các hoạt động này lại đang thiếu nhiều cơ chế. "Nếu cứ tiếp tục làm theo cách này thì ý tưởng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ không phát triển lớn và rộng được", bà Lan nhấn mạnh.

Phó Bí thư Thành đoàn Hà Nội, ông Trần Quang Hưng cho biết, trong quá trình tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp toàn cầu, Thành đoàn Hà Nội đã có một cơ sở dữ liệu từ 200 quỹ đầu tư quốc tế từng tham gia đầu tư vào khu vực Đông Nam Á và 800 startup trong khu vực Đông Nam Á. Ông Hưng đề xuất Thành đoàn Hà Nội sẽ hợp tác với Trung tâm đổi mới sáng tạo Việt Nam (NIC) xây cơ sở dữ liệu về các quỹ mạo hiểm, các ý tưởng đổi mới, sáng tạo, để kết nối với dữ liệu khu vực và quốc tế. Các dữ liệu này nếu được tập trung sẽ tạo nên một không gian trao đổi thông tin, kết nối các nỗ lực sáng tạo đổi mới, sẽ là nền tảng quan trọng giúp các bạn trẻ dễ dàng tìm kiếm được sự hợp tác, hỗ trợ trong nỗ lực phát triển ý tưởng của mình.

Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, quan trọng nhất là nguồn cơ sở dữ liệu và thông tin. PGS.TS. Phạm Hồng Chương đề xuất: Nhà nước nên xây dựng nền tảng pháp lý, cũng như khuyến khích các trường đại học, học viện xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và chia sẻ, kết nối các hệ thống này giữa các trường để từ đó, sinh viên có ý tưởng khởi nghiệp tại các trường có thể dễ dàng tìm hiểu, tiếp cận cơ sở dữ liệu thông tin, kết nối ý tưởng.