WB đề xuất lộ trình để phát triển phương tiện giao thông chạy điện tại Việt Nam

Ngày 22/11, tại Hà Nội, Ngân hàng Thế giới (WB) đã công bố Báo cáo “Việt Nam: Đề xuất cho lộ trình và kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy điện”. 

Báo cáo cho rằng, lộ trình chuyển đổi sang xe điện và khử phát thải carbon trong lĩnh vực giao thông vận tải tại Việt Nam cần tập trung vào 5 trụ cột: sản xuất xe điện, kích cầu tiêu dùng, phát triển hạ tầng sạc, đảm bảo nguồn cung điện và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Theo WB, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có 50% phương tiện đô thị và toàn bộ xe buýt, taxi sẽ chạy điện. Mục tiêu đến năm 2050 là chuyển đổi hoàn toàn các phương tiện giao thông đường bộ sang chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh. 

Để đạt mục tiêu trên, ông Bowen Wang - chuyên gia cao cấp về Giao thông vận tải của WB, tác giả báo cáo - ước tính Việt Nam sẽ cần 12 triệu xe máy điện và 4 triệu ôtô điện từ 2024-2035. Giai đoạn 2036-2050, nhu cầu ôtô điện sẽ tăng vọt, lên tới 51 triệu chiếc để đạt được tỷ lệ thâm nhập 100% xe điện vào năm 2050.

Để thúc đẩy quá trình này, cần triển khai nhiều chính sách như: hỗ trợ tài chính cho người tiêu dùng, hoàn thiện tiêu chuẩn an toàn và quy trình kiểm định, khuyến khích sản xuất xe máy điện có công suất lớn và phạm vi hoạt động rộng, đồng thời từng bước hạn chế xe máy xăng.

Hầu hết nhu cầu về thiết bị sạc trong giai đoạn 2024-2030 đều tập trung vào thiết bị sạc cấp 1 cho xe máy điện. Sau năm 2030, nhu cầu về thiết bị sạc cấp 2 và cấp 3 để sạc ôtô điện và sạc cố định cho phân khúc xe thương mại sẽ tăng vọt. 

Để thiết lập mạng lưới trạm sạc cho các phương tiện này, Việt Nam sẽ cần chi 2,2 tỷ USD vào năm 2030, 13,9 tỷ USD vào năm 2040 và 32,6 tỷ USD năm 2050. Hiện, cả nước có gần 150.000 cổng sạc xe điện, theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Tuy nhiên, các trạm bố trí chủ yếu tại chung cư, trung tâm thương mại, bãi đỗ xe, cửa hàng xăng dầu. Trạm sạc trên các tuyến cao tốc rất hạn chế. Vì vậy, việc tăng đầu tư trạm sạc tại khu vực này sẽ giúp người dùng yên tâm hơn khi chọn xe điện là phương tiện di chuyển chính.

Từ nay đến năm 2030, nhu cầu sạc xe điện sẽ chưa tạo áp lực lớn lên ngành điện Việt Nam, nhưng sẽ tăng mạnh sau đó. Đến năm 2035, để đáp ứng nhu cầu sạc, ngành điện cần tăng sản lượng thêm 5% và nâng công suất mạng lưới thêm 4%. Đến năm 2050, con số này sẽ lần lượt là 30% và 15% nếu muốn đạt mục tiêu phát triển xe điện.

Để đáp ứng những nhu cầu trên, ngoài vốn thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030 (Quy hoạch điện VIII), tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam cần đầu tư thêm cho ngành điện: 9 tỷ USD đến năm 2030 và 14 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2031-2050.

WB gọi mục tiêu chuyển đổi sang xe điện của Việt Nam là "đầy tham vọng". Nếu thành công, quá trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy điện sẽ giúp Việt Nam tiết kiệm tới 498 tỷ USD từ việc nhập khẩu dầu, trong giai đoạn 2024-2050; giảm 5,3 triệu tấn phát thải CO2 (tương đương 8% chỉ tiêu giảm phát thải của Việt Nam) vào năm 2030 và 226 triệu tấn (tương đương 60% chỉ tiêu) năm 2050. Qua đó, giúp Việt Nam giảm chi phí thiệt hại về môi trường do ô nhiễm không khí cục bộ tới 6,4 tỷ USD vào năm 2050.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và CHDCND Lào, cho biết “Chuyển đổi sang giao thông xanh với xe điện là một thách thức lớn, nhưng cam kết của Việt Nam là bước khởi đầu quan trọng. Để thành công, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, nhà đầu tư tư nhân và người dân trong việc định hình lại thị trường xe, cách thức di chuyển và sử dụng năng lượng”.