Xây dựng lộ trình đào tạo nguồn nhân lực đường sắt chất lượng cao

Nghị quyết 172 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Nghị quyết 187 về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đều nhấn mạnh yêu cầu phát triển nguồn nhân lực đường sắt công nghệ cao cho dự án cùng các cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích. Triển khai các dự án này, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng lập đề án phát triển nguồn nhân lực đường sắt.

Thể chế hóa các cơ chế, chính sách này, Luật Đường sắt 2025 cũng đã có các quy định về đào tạo, phát triển nhân lực đường sắt. Trong đó, liên quan đến phát triển công nghiệp đường sắt, Luật quy định rõ: "Tổ chức, cá nhân tham gia đào tạo phát triển nguồn nhân lực công nghiệp đường sắt được hưởng các chính sách theo quy định của pháp luật về công nghệ cao".

Về nhu cầu, lộ trình đào tạo nhân lực, vừa qua Bộ Xây dựng đã chủ trì xây dựng và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam đến năm 2035, định hướng đến năm 2045.

Theo đó, giai đoạn 2025-2030, đào tạo hơn 150.000 nhân lực, trong đó ít nhất 35.000 nhân lực chất lượng cao, cùng khoảng 5.000 người phục vụ vận hành, bảo trì đường sắt đô thị.

Giai đoạn 2031-2035, đào tạo tiếp hơn 116.000 nhân lực, mở rộng ra các chuyên ngành như công trình đường sắt, điện, năng lượng, đầu máy, toa xe, thông tin tín hiệu, kinh tế vận tải và khai thác đường sắt.

Để có thể đáp ứng được mục tiêu này, Đề án đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp: Hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực đường sắt; Tăng cường năng lực cho các cơ sở đào tạo, cơ sở nghiên cứu; Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; Phát triển nguồn nhân lực nghiên cứu, ứng dụng, tiếp nhận chuyển giao và làm chủ công nghệ, công nghiệp đường sắt; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt; Tăng cường huy động, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư và tăng cường hợp tác công tư cho đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt.

Tuy nhiên, theo một chuyên gia đường sắt, nguồn vốn cho đầu tư đào tạo nhân lực là một trong những giải pháp quan trọng. Bên cạnh sự chủ động của doanh nghiệp, nhà trường hay từ chính người học, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể hơn nữa để khuyến khích các chủ thể tham gia phát triển nhân lực chất lượng cao lĩnh vực đường sắt, góp phần phát triển lĩnh vực này ngày càng hiện đại.