Xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội góp phần nâng cao sức cạnh tranh của Thủ đô

Ngày 6/8, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội đã tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội.

Nêu rõ sự cần thiết thành lập Trung tâm, đại diện cơ quan soạn thảo, ông Trần Đắc Trung - Phó Trưởng Ban Quản lý các khu công nghệ cao và khu công nghiệp TP Hà Nội nhấn mạnh, Thủ đô Hà Nội với vai trò là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ (KHCN) và hội nhập quốc tế của cả nước, có nhiệm vụ, sứ mệnh phải trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước và khu vực.

Dù có tiềm năng lớn, song hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Hà Nội hiện chưa được tổ chức bài bản, còn thiếu và yếu cả về nguồn lực đầu tư, cơ sở hạ tầng khoa học và công nghệ. Khả năng kết nối, huy động sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ chức khoa học và công nghệ còn nhiều hạn chế; các hoạt động đổi mới, sáng tạo còn phân tán.

Tỷ lệ doanh nghiệp khởi nghiệp thành công tại Hà Nội còn rất khiêm tốn; việc thương mại hóa kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, năng suất lao động và sức cạnh tranh còn ở mức thấp… 

Xuất phát từ yêu cầu phát triển và tiềm lực, lợi thế sẵn có, việc thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội là hết sức cần thiết và cần sớm được thực hiện, nhằm tập trung, huy động và phát huy tối đa các nguồn lực đổi mới sáng tạo, khắc phục những hạn chế, điểm nghẽn hiện hữu, phát huy các lợi thế cạnh tranh, tạo động lực đột phá cho tăng trưởng nhanh, bền vững, góp phần nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của Thủ đô trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Mục tiêu cụ thể của Trung tâm được xác định cho giai đoạn 2026-2030, Xây dựng nền tảng và phát triển hệ sinh thái; hoàn thành xây dựng trụ sở chính và các hạ tầng khoa học công nghệ ban đầu; kiện toàn bộ máy tổ chức, hoạt động ổn định. Giai đoạn này sẽ thiết lập và vận hành mạng lưới vườn ươm công nghệ và doanh nghiệp khởi nghiệp trên địa bàn Hà Nội, kết nối ít nhất 50 tổ chức trong và ngoài nước; Xây dựng cơ sở dữ liệu; Triển khai cơ chế "sandbox" thử nghiệm; đồng thời ươm tạo trên 200 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo…

Theo ông Trần Đắc Trung, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu công nghệ cao và khu công nghiệp TP Hà Nội, sau thành lập, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội là doanh nghiệp theo mô hình công ty cổ phần, trong đó vốn Nhà nước chiếm cổ phần chi phối do UBND thành phố Hà Nội thành lập theo quy định của pháp luật.

Trung tâm hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con, được phép thành lập chi nhánh và văn phòng đại diện; được cấp vốn điều lệ từ ngân sách Thành phố, đồng thời được huy động vốn góp, tài trợ và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện chức năng, nhiệm vụ thúc đẩy phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Hà Nội.

Trong đó, Công ty mẹ là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội thực hiện tham mưu, thiết kế, thi hành và giám sát thực hiện cơ chế, chính sách, giải pháp phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; làm đầu mối kết nối, điều phối các tổ chức, đơn vị trong và ngoài nước; kết nối, huy động nguồn lực; điều phối vườn ươm công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp.

Công ty con là Vườn ươm công nghệ và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo Hà Nội thực hiện ươm tạo công nghệ, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, phát triển ý tưởng sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận vốn đầu tư, không gian làm việc, phòng thí nghiệm, dịch vụ tư vấn và thương mại hóa sản phẩm công nghệ; hoạt động theo mô hình liên kết, hợp tác với các tổ chức, đối tác để cung cấp dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Tại Hội nghị, các ý kiến chuyên gia, nhà khoa học nhấn mạnh đây là mô hình rất mới, cần làm rõ hơn phương thức đầu tư, mô hình tổ chức, quản lý và vận hành của Trung tâm.

Các ý kiến phản biện đều đồng tình với mục tiêu, việc hình thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội. Đề án thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội là bước cụ thể hóa việc thực hiện các chính sách đặc thù theo Luật Thủ đô, góp phần nâng cao hiệu quả thực thi Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024.

Trong đó Luật Thủ đô đã cho phép áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó bao gồm mô hình “sandbox”, cơ chế thu hút nhân tài, đầu tư R&D và cơ chế hợp tác công - tư.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội Phạm Anh Tuấn đánh giá cao công tác chuẩn bị của cơ quan soạn thảo.

Ông khẳng định việc thông qua đề án là cơ sở pháp lý cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, Nhà nước và TP về phát triển khoa học, công nghệ, đặc biệt là thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW và Luật Thủ đô (sửa đổi) 2024 cho phép Hà Nội áp dụng cơ chế đặc thù về đổi mới sáng tạo.

Ông Tuấn đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ: Mô hình và phương pháp vận hành; cơ chế tài chính và chính sách ưu đãi; cơ chế phối hợp giữa các thành phần tham gia; mục tiêu, lộ trình thực hiện đề án.

Để mô hình này phát huy hiệu quả, đòi hỏi quy định rõ ràng, minh bạch về cơ cấu tổ chức, quyền hạn và trách nhiệm của từng chủ thể tham gia, đồng thời đảm bảo giám sát chặt chẽ việc sử dụng nguồn lực công và duy trì định hướng chiến lược dài hạn.

“Việc xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội không chỉ nhằm khắc phục hạn chế hiện tại mà còn tạo dựng môi trường thuận lợi để thu hút nhân tài, hỗ trợ khởi nghiệp, thúc đẩy thương mại hóa công nghệ, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của Thủ đô”, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội nhấn mạnh.