Xuất khẩu thủy sản đạt 8,33 tỷ USD trong 9 tháng

Con số này không chỉ phản ánh sự hồi phục vững chắc của ngành thủy sản sau nhiều biến động, mà còn cho thấy khả năng thích ứng nhanh của doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều rào cản.

Trong cơ cấu sản phẩm, tôm vẫn là “quán quân” khi mang về gần 410 triệu USD trong tháng 9, nâng tổng kim ngạch 9 tháng lên hơn 3,38 tỷ USD, tăng tới 20,3%. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ nhu cầu ổn định ở Mỹ, Nhật Bản, EU và sự gia tăng đơn hàng tại các thị trường khu vực.

Cá tra cũng ghi dấu ấn với kim ngạch tháng 9 đạt gần 191 triệu USD, tăng 11%. Tính đến hết tháng 9, xuất khẩu cá tra đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ. Sự trở lại của nhu cầu tại Trung Quốc, Mỹ và một số thị trường Trung Đông đã góp phần củng cố vị thế của cá tra Việt Nam trên bản đồ thủy sản thế giới.

Trong khi đó, cá biển và nhóm mực – bạch tuộc tăng trưởng mạnh mẽ. 9 tháng, cá biển khác đạt 1,61 tỷ USD (+18,5%), mực – bạch tuộc gần 550 triệu USD (+18,7%). Nhuyễn thể có vỏ nổi bật với mức tăng hơn 30%, đạt 192 triệu USD. Ngược lại, cá ngừ giảm nhẹ, chỉ còn 705 triệu USD (-3,2%), cho thấy sự cạnh tranh ngày càng gay gắt ở phân khúc cá đại dương.

Xét theo thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là điểm sáng. Dù tháng 9 giảm nhẹ, nhưng lũy kế 9 tháng vẫn tăng tới 32,1%, đạt 1,76 tỷ USD, chiếm thị phần lớn nhất. Thị trường này được đánh giá hấp dẫn nhờ nhu cầu dồi dào và chi phí logistics thuận lợi.

Mỹ lại cho thấy sự chững lại khi tháng 9 giảm hơn 6%. Tuy vậy, tính chung 9 tháng, xuất khẩu sang Mỹ vẫn đạt 1,41 tỷ USD, tăng 6,8%.

Nhật Bản và EU duy trì đà tăng ổn định, cụ thể Nhật đạt 1,27 tỷ USD (tăng 15,6%), EU đạt 885 triệu USD (tăng 13,3%). Đáng chú ý, Hàn Quốc trở thành thị trường bứt phá với mức tăng gần 50% trong tháng 9 và hơn 13% trong 9 tháng, đạt 645 triệu USD.

Ngoài ra, ASEAN và Trung Đông cũng nổi lên như những “cửa ngách” tiềm năng cho toàn ngành. ASEAN đạt 536 triệu USD (tăng 23,3%), Trung Đông gần 295 triệu USD (tăng 7,6%), riêng tháng 9 tăng tới hơn 50%..

VASEP cho rằng những con số tích cực là sự linh hoạt của doanh nghiệp trong việc tái cơ cấu thị trường, tranh thủ xuất hàng trước khi các chính sách thuế và rào cản kỹ thuật mới có hiệu lực. Nhiều doanh nghiệp cũng tập trung vào sản phẩm chế biến giá trị gia tăng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc, qua đó giữ lợi thế ở phân khúc trung và cao cấp.

Tuy vậy, ngành thủy sản vẫn đối diện nhiều thách thức. Thuế chống bán phá giá và thuế đối ứng tại Mỹ cùng các thị trường khác khiến biên lợi nhuận bị bào mòn. Quy định MMPA về khai thác biển gây áp lực lên nhóm hải sản. Thẻ vàng IUU từ EU chưa được gỡ bỏ tiếp tục ảnh hưởng tới uy tín và chi phí xuất khẩu. Thêm vào đó, sự cạnh tranh từ Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Ecuador… ngày càng gay gắt, nhất là ở mặt hàng tôm và cá tra.

Các chuyên gia cho rằng để duy trì đà tăng trưởng, ngành thủy sản cần theo sát diễn biến thị trường và chính sách thương mại, chủ động điều chỉnh chiến lược khi rào cản mới xuất hiện. 

Song song, cần cơ cấu lại thị trường, khai thác mạnh hơn các thị trường ngách ít cạnh tranh, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm và đẩy mạnh giá trị gia tăng để phù hợp với xu hướng tiêu dùng toàn cầu.

Cùng với đó, ngành cũng cần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng - chế biến, đồng thời tăng cường thương hiệu quốc gia thông qua các kênh ẩm thực cao cấp và thương mại điện tử.