Xuất khẩu thủy sản hướng đến mục tiêu 14-16 tỷ USD vào năm 2030

Thông tin trên được lãnh đạo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) chia sẻ tại Đại hội Toàn thể lần thứ 7, nhiệm kỳ 2025-2030 với phương châm “Chủ động thích ứng - Đổi mới sáng tạo - Phát triển bền vững” do VASEP tổ chức ngày 12/6/2025.

Theo VASEP, sự kiện diễn ra ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025, xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của tăng trưởng, mở ra kỳ vọng mới cho cộng đồng doanh nghiệp thủy sản.

Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký VASEP, giai đoạn 2020–2025 là một thời kỳ đầy biến động. COVID-19 làm đứt gãy chuỗi cung ứng, xung đột địa chính trị và rào cản thương mại tăng, biến đổi khí hậu nghiêm trọng hơn. Dù vậy, ngành thủy sản Việt Nam đã trụ vững và đạt nhiều thành tựu.

Thành tựu đột phá của ngành thủy sản Việt Nam giai đoạn 2020-2025, thể hiện ở sự bứt phá ngoạn mục khi nâng giá trị xuất khẩu từ 8,5 tỷ USD (năm 2020) lên 9 tỷ USD (năm 2021), tăng trưởng nhanh chóng để bứt phá chạm mốc 11 tỷ (năm 2022). Xuất khẩu thủy sản phục hồi tăng dần theo các năm, năm 2023 duy trì ở mức 9 tỷ USD, năm 2024 tăng trưởng trở lại đạt hơn 10 tỷ USD.

Kết quả đó là nhờ sự chỉ đạo kịp thời của chính phủ, bộ, ngành chức năng trong tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu, xúc tiến, mở rộng thị trường, gỡ bỏ các rào cản, tạo nền tảng bền vững trong duy trì thị trường xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, trong giai đoạn tới, ngành thủy sản đối mặt với nhiều thách thức mới, đòi hỏi tư duy đổi mới, chiến lược dài hạn và sự liên kết chặt chẽ giữa các bên. Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tiếp tục mở ra cơ hội về thuế quan, nhưng đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về truy xuất nguồn gốc, phát triển xanh và trách nhiệm xã hội.

Một trong những thách thức lớn hiện nay là thuế đối ứng của Hoa Kỳ áp dụng đối với hàng hóa Việt Nam, trong đó có thủy sản. Đây không chỉ là trở ngại về chi phí, mà còn đòi hỏi doanh nghiệp nâng cao năng lực phòng vệ thương mại và điều chỉnh chuỗi cung ứng theo hướng minh bạch, bền vững.

Ngoài ra, chi phí sản xuất tiếp tục leo thang, cạnh tranh quốc tế gay gắt hơn từ các nước như Ấn Độ, Thái Lan, Ecuador. Biến đổi khí hậu làm suy giảm nguồn lợi và chất lượng nguyên liệu. Thẻ vàng IUU cũng tiếp tục là thách thức lớn trong xuất khẩu. Các tiêu chuẩn xanh, sạch, trách nhiệm xã hội, phát thải thấp không còn là xu hướng, mà là yêu cầu bắt buộc của thị trường.

Để vượt qua thách thức, tận dụng cơ hội để tăng thị phần và khẳng định vị thế cho thủy sản Việt Nam, thời gian tới, VASEP và các hội viên phải tập trung vào nâng cao lợi ích trên toàn chuỗi và phát triển bền vững.

Xây dựng bản đồ quy hoạch chi tiết, phân định rõ vùng nuôi công nghiệp, bán công nghiệp và truyền thống; kết nối cảng biển, khu chế biến và kho lạnh trong chuỗi logistics. Tăng tốc cấp mã số vùng nuôi, áp dụng AI vào theo dõi dịch bệnh và chất lượng nước.

Song song với vấn đề nguyên liệu, năng lực hội nhập và thích ứng với các xu hướng thương mại của ngành thủy sản cũng cần được cải thiện. Một trong những thách thức lớn hiện nay là thuế đối ứng của Hoa Kỳ áp dụng đối với hàng hóa Việt Nam; trong đó, có thủy sản. Đây không chỉ là trở ngại về chi phí, mà còn đòi hỏi doanh nghiệp nâng cao năng lực phòng vệ thương mại và điều chỉnh chuỗi cung ứng theo hướng minh bạch, bền vững.

Ở góc độ hiệp hội, nhiệm kỳ 2025 - 2030 VASEP tập trung liên kết cộng đồng doanh nghiệp; đổi mới dịch vụ, nâng cao chất lượng tư vấn và hỗ trợ hội viên; đẩy mạnh đối thoại chính sách, kết nối quốc tế và ứng phó hiệu quả các rào cản thương mại. Thúc đẩy các sáng kiến đổi mới sáng tạo trong sản xuất, chế biến, phân phối theo hướng xanh – sạch – tuần hoàn.

Đồng hành cùng doanh nghiệp trong xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch, phát triển có trách nhiệm, hướng tới đạt các tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Mục tiêu đến năm 2030 là đưa ngành thủy sản Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, bền vững, có năng lực cạnh tranh toàn cầu, với kim ngạch xuất khẩu đạt giá trị từ 14 đến 16 tỷ USD.