Xuất khẩu thủy sản năm 2025 có thể đạt từ 9 đến 9,2 tỷ USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 7/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 971 triệu USD, tăng 6,1% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 7 tháng đầu năm, toàn ngành ghi nhận kim ngạch 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm 2024.

Dù những con số này cho thấy đà phục hồi khá rõ nét, nhưng VASEP lưu ý rằng mức tăng trưởng không hoàn toàn phản ánh sức cầu thực chất của thị trường, mà chủ yếu đến từ động thái đẩy mạnh giao hàng sang Mỹ trước khi nước này chính thức áp dụng thuế đối kháng tạm thời từ ngày 1/8.

Tại thị trường Mỹ, kim ngạch xuất khẩu tháng 7 đạt 145,8 triệu USD, giảm gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân do tác động của các rào cản thương mại từ thuế chống bán phá giá (CBPG), thuế chống trợ cấp và thuế đối ứng mới.

Trong đó, thuế CBPG tôm sơ bộ giai đoạn POR19 công bố đầu tháng 6 lên tới 33,29% cho nhiều doanh nghiệp như Stapimex, khiến niềm tin thị trường lung lay. Trường hợp kết quả này được giữ nguyên vào tháng 12, nguy cơ mất thị trường Mỹ với tôm Việt là hiện hữu.

Tại thị trường Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc: tháng 7 đạt 221,5 triệu USD (tăng 31,7%), 7 tháng đạt 1,33 tỷ USD (tăng 42,6%). Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu trở lại, đặc biệt là mặt hàng tôm và mực, tạo dư địa cho doanh nghiệp Việt tăng tốc trước thời điểm Mỹ áp thuế vào tháng 8.

Các thị trường khác như Nhật Bản, EU, Hàn Quốc và ASEAN cũng ghi nhận tăng trưởng tích cực, cho thấy nhu cầu tiêu dùng toàn cầu đang có lợi cho thủy sản Việt Nam – nhờ lợi thế giá cả hợp lý và nguồn cung dồi dào.

Đây cũng là kết quả của sự linh hoạt từ phía doanh nghiệp khi chủ động chuyển hướng, đẩy mạnh tiêu thụ tại các thị trường tăng trưởng tốt, đồng thời tận dụng FTA như RCEP, CPTPP để hưởng ưu đãi thuế quan.

Về mặt hàng chủ lực, tôm tiếp tục dẫn đầu với kim ngạch 7 tháng đạt 2,49 tỷ USD, tăng 23,6%. Tuy nhiên, chính sách thuế đang ảnh hưởng đến thị trường Mỹ vốn chiếm tỷ trọng lớn, khiến doanh nghiệp có dấu hiệu chững lại đơn hàng.

Dự báo cả năm, xuất khẩu tôm có thể đạt 3,6–3,8 tỷ USD trong kịch bản doanh nghiệp tiếp tục khai thác tốt thị trường châu Á, EU, các nước CPTPP và đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng sang Nhật Bản.

Cá tra ghi nhận kim ngạch xuất khẩu 1,22 tỷ USD sau 7 tháng, tăng 11,1%. Điểm sáng là 8 doanh nghiệp lớn như Vĩnh Hoàn được áp thuế CBPG 0% theo kết quả POR20, giúp khôi phục niềm tin tại thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, nếu thuế đối ứng mới được triển khai, cá tra cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng về chi phí và giá thành. Trong bối cảnh thị trường Trung Quốc có dấu hiệu chững lại do tồn kho, doanh nghiệp buộc phải tìm cách mở rộng tại ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông.

Ngược lại, cá ngừ gặp khó với kim ngạch 7 tháng giảm nhẹ 2,8% còn 542 triệu USD, tháng 7 giảm mạnh gần 19%. 

VASEP cho biết, từ ngày 7/8, Mỹ chính thức áp thuế đối ứng 20% với thủy sản Việt Nam. So với các đối thủ như Ecuador (thuế 15%), Philippines và Indonesia (19%) hay Thái Lan (19%), thủy sản Việt Nam đang chịu mức thuế cao nhất.

Khi cộng thêm các loại thuế CBPG, thuế chống trợ cấp và rào cản kỹ thuật như Luật Bảo vệ Động vật biển, sản phẩm thủy sản Việt rơi vào vùng cạnh tranh yếu thế hơn.

Hiệp hội dự báo nguy cơ mất thị phần tại thị trường Mỹ, trong đó có tôm và cá ngừ, là hoàn toàn có thật nếu ngành tôm Việt bị áp thuế CBPG mức cao 33,29% như phán quyết sơ bộ. Đối với cá ngừ, vốn đã khó về nguyên liệu lại thêm mức thuế cao hơn so với Ecuador, Philippines và Indonesia lại càng thêm yếu thế.

Dù thách thức lớn, Hiệp hội nhận định cơ hội vẫn rộng mở. Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến sâu. Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, UKVFTA tiếp tục tạo lợi thế thuế quan vượt trội so với các nước đối thủ.

VASEP dự báo cả năm 2025, xuất khẩu thủy sản có thể đạt khoảng 9 tỷ USD- 9,2 tỷ USD. Trong đó, tôm kỳ vọng 3,6–3,8 tỷ USD, cá tra 1,8 tỷ USD, cá ngừ khoảng 850–900 triệu USD và các hải sản khác đóng góp gần 3 tỷ USD.

VASEP cho biết để đạt mục tiêu này, doanh nghiệp cần tiếp tục chủ động nguyên liệu, nâng cao chất lượng, đầu tư công nghệ chế biến và đa dạng hóa thị trường.