Xuất khẩu thủy sản phục hồi ấn tượng trong quý I/2025

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 3/2025 đạt gần 889 triệu USD, tăng gần 20% so với tháng 3/2024. Kết quả này cho thấy đà tăng trưởng vẫn được duy trì. Tính chung cả quý I/2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam phục hồi ấn tượng, với kim ngạch đạt 2,45 tỷ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2024.

Tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực với kim ngạch 931,6 triệu USD trong quý I, tăng 35,7%. Trong đó, riêng tháng 3, xuất khẩu tôm đạt 327 triệu USD, tăng 20,4% nhờ nhu cầu mạnh mẽ tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU. Các hiệp định thương mại như EVFTA đang tạo thuận lợi giúp tôm Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh.

Mặt hàng cá tra cũng đóng góp 465 triệu USD trong quý I/2025, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 3/2025, xuất khẩu cá tra đem về 181 triệu USD, tăng 16,1% so với tháng 3/2024. Giá cá tra nguyên liệu ổn định cùng chiến lược đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng đã giúp hai mặt hàng này duy trì vị thế dẫn đầu.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của cá tra có phần chậm hơn tôm, phần nào phản ánh nhu cầu của thị trường chững lại trong những tháng đầu năm, trong bối cảnh biến động địa chính trị và áp lực thuế chống bán phá giá tại Hoa Kỳ. 

Bên cạnh tôm và cá tra, nhóm cua, ghẹ và nhuyễn thể có vỏ cũng ghi nhận sự bứt phá. Xuất khẩu cua, ghẹ trong quý I đạt 86,4 triệu USD, tăng 66%, nhờ nhu cầu tăng vọt từ Trung Quốc dịp Tết. Nhuyễn thể có vỏ (nghêu, sò, hàu) thậm chí còn tăng 115%, đạt 64,9 triệu USD. Tuy nhiên, sang tháng 3, tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chậm lại, phản ánh sự giảm nhiệt của nhu cầu sau mùa cao điểm.

Trái ngược với bức tranh chung, cá ngừ là mặt hàng duy nhất ghi nhận kim ngạch giảm trong tháng 3, đạt 83,3 triệu USD (giảm 0,7%), dù tính chung quý I vẫn tăng nhẹ 3,6% (222,7 triệu USD). Nguyên nhân chính khiến xuất khẩu cá ngừ giảm trong tháng vừa qua là áp lực từ quy định IUU, trong đó quy định kích thước cá ngừ tối thiểu 0,5m đã khiến cho nguồn nguyên liệu để chế biến xuất khẩu bị thắt chặt.

Ngoài ra, Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú ở Biển (MMPA) của Hoa Kỳ – thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam cũng đang là một thách thức đối với ngành cá ngừ. 

Nếu không đáp ứng yêu cầu của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) đúng thời hạn, hải sản Việt Nam có nguy cơ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 1/1/2026. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá ngừ mà còn tác động đến các mặt hàng khai thác khác như mực và bạch tuộc.

Theo VASEP, các rào cản thương mại như Đạo luật Bảo vệ động vật có vú ở biển (MMPA), thẻ vàng IUU từ EU, và khả năng tăng thuế quan từ Hoa Kỳ dưới chính quyền mới là những thách thức mà ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục đối mặt và cần có giải pháp trong năm 2025.

Để vượt qua, ngành thủy sản cần sự đồng hành quyết liệt từ các cơ quan thẩm quyền trong việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực giám sát và hỗ trợ ngư dân tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.