Xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản đạt gần 1,5 tỷ USD

Dù kinh tế Nhật vẫn chật vật phục hồi, thủy sản Việt Nam lại tìm được chỗ đứng rõ ràng hơn nhờ sự dịch chuyển mạnh mẽ trong khẩu vị tiêu dùng và khoảng trống ngày càng lớn của nguồn cung nội địa Nhật.

Cơ cấu xuất khẩu sang Nhật năm nay ghi nhận nhiều điểm sáng. Tôm chân trắng mặt hàng chiến lược của Việt Nam tiếp tục giữ vai trò chủ lực với kim ngạch 324,1 triệu USD, tăng 15,1% và chiếm hơn 22% tổng xuất khẩu thủy sản sang thị trường này. Theo sau là cá hồi với 224 triệu USD, tăng 9,45%, duy trì tốc độ tăng ổn định trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung khác.

Nhóm sản phẩm nổi bật nhất phải kể đến cá nục, với mức tăng trưởng tới 35,6% và đạt 116,6 triệu USD. Đây không chỉ là bằng chứng cho năng lực cung ứng ổn định của Việt Nam, mà còn phản ánh rõ xu hướng tiêu dùng tại Nhật: người dân ưu tiên các sản phẩm có giá phải chăng, tiện lợi và phù hợp bữa ăn gia đình trong bối cảnh thắt chặt chi tiêu. Bên cạnh đó, xuất khẩu cua cũng đạt gần 100 triệu USD, tăng 24,2%, trong khi tôm sú giảm nhẹ 3,27% do áp lực cạnh tranh ngày càng lớn ở phân khúc truyền thống.

Trong bối cảnh nhu cầu Nhật khó tăng mạnh, cơ hội của Việt Nam lại nằm ở sự dịch chuyển cấu trúc thị trường. Theo đó, Việt Nam có lợi thế lớn về cá biển đại chúng, phù hợp phân khúc đang tăng trưởng; tôm chân trắng Việt Nam vẫn giữ sức cạnh tranh nhờ chất lượng ổn định và năng lực sản xuất lớn.

Cùng với đó, khả năng chế biến sâu là “vũ khí” giúp Việt Nam vượt qua nhiều đối thủ trong khu vực khi Nhật ưu tiên sản phẩm tiện lợi; các nhà nhập khẩu Nhật vốn coi trọng tính ổn định và quan hệ lâu dài, điều mà doanh nghiệp Việt đã xây dựng tốt trong nhiều năm.

Những yếu tố trên tạo ra dư địa lớn để Việt Nam mở rộng thị phần, đặc biệt ở nhóm sản phẩm đông lạnh, sơ chế và giá trị gia tăng.

Dẫu vậy, thị trường Nhật vẫn đặt ra nhiều yêu cầu khắt khe. Sự cạnh tranh từ Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng, đặc biệt trong nhóm tôm và cá biển giá rẻ. Tiêu chuẩn kiểm soát dư lượng và an toàn thực phẩm cực kỳ nghiêm ngặt, chỉ cần một vài lô hàng vi phạm có thể khiến toàn ngành chịu kiểm soát chặt hơn. Đồng Yên suy yếu cũng tạo áp lực ép giá và thu hẹp lợi nhuận của nhà cung cấp. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng bền vững buộc doanh nghiệp phải đầu tư mạnh vào chứng nhận và sản xuất xanh nếu muốn duy trì vị thế.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản VASEP nhận định, dù đối mặt nhiều thách thức, kết quả 10 tháng qua cho thấy sức bật đáng ghi nhận của thủy sản Việt Nam tại Nhật Bản. Khi người tiêu dùng Nhật hướng tới sản phẩm tiện lợi, giá hợp lý và an toàn, Việt Nam đang ở đúng vị trí để nắm bắt phân khúc này.

Trong thời gian tới, doanh nghiệp cần đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng; Dị biệt hóa sản phẩm qua chất lượng và chứng nhận bền vững; Mở rộng chuỗi cung ứng cá biển phổ thông; Tập trung ổn định chất lượng - yếu tố được thị trường Nhật đánh giá cao nhất.

Nếu tận dụng tốt xu hướng dịch chuyển của thị trường, thủy sản Việt Nam hoàn toàn có thể gia tăng thị phần và củng cố vị thế tại Nhật Bản - thị trường giàu tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức bậc nhất thế giới.