Cua da - loài thuỷ sản đặc trưng

Chỉ có vào cuối thu đầu đông, khoảng tháng 9, tháng 10 Âm lịch, trên khúc sông thuộc huyện Yên Dũng, Bắc Giang sẽ xuất hiện cua da sống tự nhiên ở những ghềnh đá. Loài cua này có tên gọi là "cua da" vì có phần mai khá dày và cứng, với những vết gân rõ ràng như da thuộc, những chiếc chân mọc lông, phần càng có bám rêu tạo nên điểm nhận dạng riêng biệt. Ngoài ra, phần mình cua da cũng tròn và to như cua biển hoặc ghẹ, đặc biệt bên trong rất nhiều gạch, thịt cua trong và ngọt mà không bị mùi tanh. Cua da có phần thịt chắc, ngọt và có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.

Đặc điểm sinh thái và môi trường sống của cua da 

Môi trường sống của cua da ở Bắc Giang là trong các khe ghềnh, hốc đá dưới sông Cầu đoạn chảy qua địa phận Yên Dũng, Bắc Giang. Gần đây cua da được nuôi thử nghiệm trong các ao hồ, đặc biệt là những khu vực có nước lợ hoặc nước ngọt như tại huyện Yên Dũng, huyện Việt Yên và một số khu vực khác trong tỉnh. Với hệ thống ao hồ tự nhiên, được nuôi thả trong môi trường ít bị ô nhiễm, cua da Bắc Giang không chỉ sinh trưởng khỏe mạnh mà còn phát triển với chất lượng vượt trội, trở thành một đặc sản nổi bật của vùng đất này.

Nước ở các ao nuôi cua da được thay đổi thường xuyên để giữ sự sạch sẽ, giúp cua phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ. Chính vì vậy, cua da Bắc Giang có thịt chắc, không bị tanh, hương vị ngọt tự nhiên. Điều này không chỉ làm tăng giá trị của cua da mà còn là yếu tố khiến cua da Bắc Giang được yêu thích và trở thành món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ, hội hay những bữa cơm gia đình.

Quy trình nuôi cua da ở Bắc Giang

Quy trình nuôi cua da ở Bắc Giang được người dân thực hiện một cách khá bài bản và khoa học. Dưới đây là một số thông tin về quy trình nuôi cua da tại Bắc Giang:

Chọn giống: Cua giống được chọn lọc kỹ càng từ những con cua khỏe mạnh, có khả năng sinh sản tốt. Những con cua giống được mua từ các vùng nuôi cua chuyên nghiệp, sau đó được chuyển về các ao hồ của Bắc Giang để tiếp tục nuôi. 

Môi trường sống: Các ao hồ nuôi cua được cải tạo kỹ lưỡng, bảo đảm độ sâu và diện tích thích hợp cho cua phát triển. Cua da rất nhạy cảm với môi trường nước, do đó, nước trong ao phải được thay thường xuyên, có độ mặn nhẹ phù hợp với sự sinh trưởng của loài cua này. 

Chăm sóc và dinh dưỡng: Cua da ăn chủ yếu là các loại thủy sinh, tôm, cá nhỏ và một số loại thực phẩm tự nhiên khác. Người nuôi cua sẽ cung cấp các loại thức ăn tươi sống cho cua mỗi ngày để cua phát triển khỏe mạnh. Chế độ ăn uống hợp lý giúp cua da có thể tăng trưởng nhanh chóng và cho ra thịt ngọt, chắc, chất lượng cao. 

Thu hoạch: Cua da thường được thu hoạch khi cua đã đạt kích thước thương phẩm. Trong quá trình nuôi thử nghiệm, Phòng Kinh tế huyện Yên Dũng luôn đồng hành, phối hợp và thường xuyên kiểm tra, theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển của cua da.

Các món ăn từ cua da Bắc Giang

Cua da là một nguyên liệu vô cùng phong phú trong ẩm thực, và người dân Bắc Giang đã sáng tạo ra nhiều món ăn hấp dẫn từ cua da. Dưới đây là một số món ăn đặc trưng từ cua da Bắc Giang:

Cua da hấp sả:

Món cua da hấp sả là một món ăn rất đơn giản nhưng lại giữ được hương vị tự nhiên của cua. Cua sau khi làm sạch sẽ được hấp chung với sả và các gia vị như gừng, tỏi, tạo nên một món ăn vừa thơm, vừa ngon. Thịt cua hấp sả có vị ngọt tự nhiên, không bị tanh, mang lại cảm giác ngon miệng cho thực khách.

Cua da rang muối:

Một trong những món ăn đơn giản mà được nhiều người ưa chuộng từ cua da là cua rang muối. Sau khi cua được làm sạch, chúng sẽ được rang với muối, tiêu, tỏi và các gia vị khác, tạo nên món cua rang có vị mặn mà, thơm phức. Thịt cua sau khi rang xong sẽ có màu vàng hấp dẫn, giòn và ngọt. 

Canh cua da nấu rau đay:

Món canh cua da nấu rau đay là món ăn dân dã nhưng rất ngon và thanh mát, thường được chế biến trong những ngày hè oi ả. Cua được xay nhuyễn, nấu chung với rau đay và một số gia vị như mẻ, tạo nên một món canh ngọt thanh và vô cùng dễ ăn. 

Lẩu cua da:

Lẩu cua da là món ăn lý tưởng cho những buổi sum họp gia đình hay bạn bè. Nước lẩu được nấu từ cua da cùng các loại gia vị như riềng, nghệ, mẻ, và các loại rau như rau muống, rau nhút, nấm. Lẩu cua da có vị ngọt thanh từ cua, hòa quyện với vị chua chua của mẻ và gia vị, rất thích hợp để thưởng thức trong những ngày lạnh. 

Cua da xào bơ tỏi:

Món cua da xào bơ tỏi cũng là một món ăn nổi bật tại Bắc Giang. Cua được xào với bơ và tỏi, tạo nên một món ăn với hương vị thơm lừng, béo ngậy. Thịt cua vẫn giữ được sự tươi ngon, ngọt ngào, kết hợp với vị bơ béo ngậy tạo nên một món ăn tuyệt vời.

Giá trị kinh tế và xã hội của cua da Bắc Giang

Cua da không chỉ là một đặc sản nổi bật của Bắc Giang mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương. Nghề nuôi cua da tạo ra việc làm cho người dân, đặc biệt là ở các huyện Yên Dũng, Việt Yên và các khu vực ven sông Cầu, sông Thương. Các hộ gia đình nuôi cua da có thu nhập ổn định, giúp nâng cao đời sống.

Bên cạnh đó, cua da cũng là mặt hàng tiềm năng của Bắc Giang. Nhiều sản phẩm từ cua da như cua tươi, cua chế biến sẵn, đã được xuất sang các tỉnh lân cận. Điều này không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế cho tỉnh mà còn quảng bá hình ảnh đặc sản Bắc Giang.

Ngoài giá trị kinh tế, cua da còn là một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực của người dân Bắc Giang. Các món ăn từ cua da không chỉ được chế biến trong các dịp lễ tết, hội hè mà còn thể hiện sự khéo léo, tỉ mỉ trong văn hóa ẩm thực dân gian. Những bữa ăn từ cua da không chỉ mang lại niềm vui cho thực khách mà còn là cầu nối để người dân Bắc Giang gắn kết với nhau trong các hoạt động cộng đồng.

Với những giá trị vượt trội về chất lượng, hương vị và tiềm năng phát triển, cua da Bắc Giang chắc chắn sẽ ngày càng được biết đến rộng rãi hơn.