Hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam duy trì đà phát triển ổn định

Xu hướng "quốc gia khởi nghiệp sáng tạo" đã trở thành định hướng chiến lược chung của nhiều quốc gia nhằm đạt được tăng trưởng bền vững và chuyển đổi mô hình kinh tế. Đáng chú ý, Việt Nam, với vị thế là nền kinh tế đang lên ở Đông Nam Á, đã cho thấy sự tiến bộ vượt bậc trên bảng xếp hạng Chỉ số Hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu (GSEI) của StartupBlink.

Theo báo cáo mới nhất năm 2025 của StartupBlink, Việt Nam đã đạt thứ hạng 55 toàn cầu, tăng thêm một bậc so với năm 2024 và tiếp tục giữ vững vị trí thứ 5 tại khu vực Đông Nam Á.

Đây là năm thứ ba liên tiếp Việt Nam tăng hạng. Cụ thể, giai đoạn 2020 - 2025, Việt Nam duy trì xu hướng thăng hạng ổn định trong bảng chỉ số: năm 2020 xếp 59; năm 2023 xếp 58; năm 2024 xếp 56; và năm 2025 xếp 55 toàn cầu. Sự thăng tiến ổn định này cho thấy môi trường khởi nghiệp trong nước đang được tăng cường mạnh mẽ về mặt thể chế, nguồn lực và mạng lưới hỗ trợ.

Nhiều trung tâm khởi nghiệp địa phương cũng bứt phá mạnh mẽ: Thành phố Hồ Chí Minh (110 toàn cầu), Hà Nội (148, tăng 9 bậc), Đà Nẵng (766, tăng 130 bậc). Điều này cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam đang dần lan tỏa ra ngoài các đầu tàu truyền thống là Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam có ba điểm nổi bật: nguồn nhân lực trẻ và năng động; hệ thống hỗ trợ khởi nghiệp đa dạng; vai trò điều phối tích cực của Chính phủ. Tuy nhiên, ba hạn chế chủ yếu vẫn tồn tại: hành lang pháp lý chưa rõ ràng; quy mô vốn mạo hiểm trong nước nhỏ; hạ tầng đổi mới sáng tạo còn hạn chế.

Số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đạt khoảng 0,4% trong tổng số 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động, mới chỉ đạt khoảng 0,4 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trên 1 vạn dân. Cho đến nay, mới chỉ có hai doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được định giá 2-3 tỷ USD. Vốn đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam có xu hướng giảm từ năm 2021 (đạt cao nhất khoảng 1,4 tỷ USD), các năm gần đây chỉ đạt 500-600 triệu USD. Có gần 40 quỹ đầu tư mạo hiểm Việt Nam, với tổng số vốn đạt khoảng 20-30 triệu USD.

Để hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam phát triển bền vững, Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo đã được thành lập. Đây là quỹ được hình thành từ vốn góp của các nhà đầu tư tư nhân để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa có dự án kinh doanh sáng tạo. Quỹ này giúp doanh nghiệp giải quyết vấn đề thiếu vốn, đồng thời các nhà đầu tư còn có thể chia sẻ kinh nghiệm và kết nối mạng lưới đối tác. Quỹ được phép sử dụng tài sản trí tuệ để góp vốn và hoạt động đầu tư có thể bao gồm việc mua cổ phần hoặc đầu tư vào các công cụ có thể chuyển đổi tại doanh nghiệp khởi nghiệp.

Hiện tại, Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo đang hoạt động theo quy định tại Nghị định 38/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo.