Hơn 2.900 dự án bất động sản đình trệ

Trên toàn quốc hiện có hơn 2.900 dự án bất động sản đình trệ, "tồn đọng", chưa thể triển khai. Riêng tại TP.HCM, con số này lên tới 504 dự án bị đình trệ do vướng mắc pháp lý, tương đương tổng diện tích đất liên quan đến các dự án đình trệ tại TP.HCM lên tới khoảng 7.179 ha, với giá trị ước tính khoảng 7 triệu tỉ đồng.

Không chỉ tại TPHCM, nhiều địa phương trên cả nước cũng đang đối mặt với tình trạng tương tự, khi hàng loạt dự án đầu tư có sử dụng đất bị đình trệ kéo dài mà chưa có giải pháp tháo gỡ triệt để.

Thực trạng này phản ánh một nguồn lực khổng lồ đang bị "mắc kẹt" trong các dự án bất động sản đình trệ, khiến hàng triệu tỷ đồng giá trị đất đai, tài chính và cơ hội phát triển bị chôn vùi.

Không chỉ gây lãng phí nghiêm trọng, tình trạng trên còn cản trở trực tiếp tới quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Những con số đáng lo ngại ấy cho thấy rõ một điểm nghẽn pháp lý lớn về thể chế - đặc biệt là những bất cập trong hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư có sử dụng đất, xây dựng và đất đai - cần sớm được tháo gỡ.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM Lê Hoàng Châu cho biết, phần lớn các dự án bị đình trệ đều vướng thủ tục về quy hoạch, giao đất, xác định tiền sử dụng đất, phê duyệt dự án và cấp phép xây dựng. Việc chậm tháo gỡ các vướng mắc pháp lý đã và đang khiến nguồn lực kinh tế bị “chôn chân”, làm mất cơ hội phát triển và ảnh hưởng lan tỏa đến nhiều ngành như xây dựng, tài chính - ngân hàng, việc làm và an sinh xã hội.

Tại hội thảo khoa học “Nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất”, nhiều ý kiến cho rằng để khơi thông hàng triệu tỉ đồng nguồn lực đang bị kẹt trong các dự án bất động sản, cần ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng rõ ràng, minh bạch và thống nhất hơn. Đây là điều kiện then chốt để tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Như Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh, cần sớm rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật liên quan để tháo gỡ các “điểm nghẽn” hiện hữu. Ông khẳng định, nếu những nút thắt này được xử lý hiệu quả, đó sẽ là một “đột phá của đột phá” cho thị trường bất động sản và nền kinh tế nói chung.

Mặc dù đã có những bước tiến đáng kể trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt là các quy định liên quan đến đất đai và quy hoạch, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đất đai, nhưng các chuyên gia cho rằng, cần tiếp tục cải thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, đất đai, nhà ở để đáp ứng những đòi hỏi của "kỷ nguyên mới". Đặc biệt là việc nhận diện chi tiết những điểm nghẽn pháp lý, khó khăn, vướng mắc pháp lý đang cản trở việc thực hiện và triển khai các dự án đầu tư có sử dụng đất và cần sớm gỡ vướng trong triển khai dự án đầu tư sử dụng đất.

Tiến sĩ Châu Hoàng Thân (Khoa Luật, Trường Đại học Cần Thơ) kiến nghị cần xây dựng cơ chế giải phóng mặt bằng riêng biệt cho các dự án lớn, thay vì giao hoàn toàn cho địa phương như hiện nay. Đồng thời, cần có quy định rõ ràng về trách nhiệm và phương án xử lý khi nhà đầu tư đã ứng vốn nhưng việc giải phóng mặt bằng không thể triển khai.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cũng nêu bất cập trong quy định giao đất cho liên danh nhà đầu tư. Hiện pháp luật chưa cho phép giao đất trực tiếp cho liên danh, dù các doanh nghiệp đã đáp ứng đủ điều kiện tài chính và năng lực, mà buộc họ phải thành lập doanh nghiệp dự án mới – điều này làm phát sinh thêm thủ tục và kéo dài thời gian triển khai.