Làn sóng sa thải quá khốc liệt: Giám đốc, lãnh đạo cấp cao cũng mất việc nhưng đó vẫn chưa phải "đòn đau nhất"!

Khoảng 2-3 năm gần đây, khi làn sóng sa thải xuất hiện và trở thành nỗi ám ảnh của dân văn phòng, không ít người mặc định đối tượng an toàn, miễn nhiễm với cảnh bấp bênh vì cắt giảm - không ai khác chính là quản lý cấp cao (Tổng Giám đốc, Giám đốc,...) trong doanh nghiệp.

Họ có kinh nghiệm, có kiến thức, có tư duy và tầm nhìn nên họ an toàn cũng là điều hiển nhiên? Câu trả lời, tiếc thay lại là: Không! 

Không ai an toàn tuyệt đối giữa làn sóng sa thải, kể cả lãnh đạo cấp cao. Tình hình cắt giảm nhân sự, tinh gọn bộ máy trên toàn thế giới trong những năm gần đây đã chứng minh sự thật đáng buồn đó.

Chức vụ cao không phải "kim bài miễn tử"

Thực tế cho thấy, các tập đoàn lớn đã và đang mạnh tay cắt giảm cả những vị trí cấp cao nhất khi thực hiện tái cấu trúc bộ máy, nhằm giải quyết áp lực chi phí vận hành.

Trong năm 2025, Microsoft đã tiến hành hai đợt sa thải quy mô lớn: Lần đầu vào tháng 5 với khoảng 6.000 nhân viên, trong đó có nhiều kỹ sư và quản lý cấp cao tại các bộ phận như LinkedIn, Xbox và Azure. Gần đây nhất vào tháng 7, Microsoft tiếp tục sa thải khoảng 9.000 nhân sự.

Xu hướng "Great Flattening" (Tinh giản bộ máy quản lý) không chỉ diễn ra trong lĩnh vực công nghệ, mà còn đang lan rộng sang các ngành khác.

Amazon đặt mục tiêu tăng tỷ lệ nhân sự có khả năng tự quản lý công việc và hiệu suất chính mình lên 15%, điều này đồng nghĩa với việc các vị trí quản lý sẽ giảm dần. Google cũng không nằm ngoài xu hướng, đã tiến hành cắt giảm khoảng 10% các vị trí quản lý cấp cao, bao gồm cả giám đốc và phó chủ tịch. Đây được xem như một phần trong kế hoạch tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Gusto - Một nền tảng Quản lý nguồn nhân lực, ghi nhận một biến động vô cùng đáng chú ý với nhóm quản lý và nhân sự cấp cao trong khoảng 35-44 tuổi: Tỷ lệ bị sa thải ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Mỹ, đã tăng hơn 400% từ năm 2022 đến 2024. Đây vốn được xem là nhóm đang ở "thời kỳ chín muồi" của sự nghiệp, nhưng giờ lại chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi doanh nghiệp bắt đầu cắt giảm chi phí. 

Một đòn quá đau ở tuổi trung niên

Nếu ở tuổi độ tuổi đôi mươi, mất việc có thể được xem như cơ hội để khởi nghiệp hoặc tự nhìn nhận, đánh giá năng lực của bản thân, thì ở tuổi 40-50, chuyện này lại trở thành một cú sốc, một "đòn quá đau".

Shantanu Deshpande - CEO Bombay Shaving Company (Ấn Độ) từng viết trên LinkedIn rằng chính những lãnh đạo cấp cao, ở độ tuổi trung niên, đang hưởng mức lương cao nhất trong doanh nghiệp, lại là nhóm dễ bị cắt giảm đầu tiên.

Đối tượng này thường đang phải gánh cùng lúc nhiều trách nhiệm tài chính trong gia đình: Trả các khoản vay mua nhà, nuôi con cái ăn học, chăm sóc cha mẹ già yếu. Nếu họ bị đuổi việc, mất thu nhập, khoản tiết kiệm cá nhân chưa chắc đã đủ để trang trải tất cả những đầu mục đó. Và hành trình tìm một công việc mới ở độ tuổi trung niên, sắp nghỉ hưu quả thực cũng không đơn giản. Họ có quá nhiều kinh nghiệm và tư duy đủ xa, đủ tốt để không thể làm một nhân viên cấp thấp, nhưng cũng không đủ xuất sắc và nổi bật để tìm được công việc với mức lương và vị trí tương tự, vì đâu đâu cũng đang tinh giản bộ máy.

Câu chuyện của Elena - Giám đốc Kinh doanh & Marketing ở bang New Hampshire (Mỹ) là bằng chứng cho thấy mức độ khốc liệt của việc bị sa thải ở tuổi trung niên. Ở tuổi 49, dù từng giúp công ty tăng gấp đôi doanh số, cô vẫn không giữ được việc. Đã 1,5 năm trôi qua, Elena vẫn chưa tìm được việc mới. Cô mô tả hành trình vừa qua của mình là một chuỗi cảm xúc từ sốc, giận dữ đến tuyệt vọng, và cuối cùng buộc phải hành động để thích nghi.

Các nghiên cứu cũng tâm lý chỉ ra rằng tình trạng thất nghiệp kéo dài ở độ tuổi trung niên dễ dẫn đến lo âu và trầm cảm, bởi áp lực tài chính và cảm giác hoài nghi giá trị - năng lực của bản thân, gộp thành một đòn quá đau, quá mạnh mà không phải ai cũng có sức khỏe tinh thần đủ tốt để đối mặt, và vượt qua.

Số liệu từ Right Management (Tập đoàn Nghiên cứu, thu thập số liệu) cho thấy: Thời gian trung bình để một lãnh đạo cấp cao tìm được công việc mới, sau khi mất việc, có thể lên tới 12 tháng - cao gấp nhiều lần so với những vị trí nhân sự cấp thấp chung tình trạng bị sa thải.

Tuy nhiên, không phải ai bị sa thải khỏi vị trí lãnh đạo cấp cao cũng rơi vào bế tắc. Vẫn có những người biết cách xoay chuyển tình thế.

Eduardo Noriega - Một quản lý cấp cao từng bị Microsoft sa thải, đến nay vẫn sống tốt nhờ từng xây dựng công việc kinh doanh riêng từ khi còn làm ở Microsoft. Khi mất việc, ông coi đó là cơ hội để toàn tâm phát triển sự nghiệp riêng.

Rõ ràng, thực tế đã chứng minh làn sóng sa thải không ưu ái các vị trí cấp cao, hay nói cách khác: Không một ai an toàn 100% trước xu hướng cắt giảm nhân sự, tinh gọn bộ máy quản lý.

Ở tuổi trung niên, mất việc không đơn giản là mất thu nhập, mà còn là cú đánh mạnh vào tâm lý. Giải pháp chống đỡ duy nhất có lẽ chỉ có thể là đa dạng thu nhập - điều mà nhiều người thường nghĩ chỉ người lương thấp, chẳng có chức danh to tát, mới cần làm.