Văn hóa dân tộc thiểu số Lào Cai: Kho báu ẩn giấu giữa đại ngàn

Lào Cai được ví như một "bảo tàng" về văn hóa của vùng Tây Bắc. Sự đa dạng của người Mông, Dao, Tày, Giáy, Xa Phó, Hà Nhì... tạo nên một bức tranh đa sắc màu mà hiếm nơi nào có được. 

Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước ta và sự chỉ đạo việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số với phương châm "Văn hóa các dân tộc thiểu số là một bộ phận quan trọng của nền văn hóa Việt Nam thống nhất, đa dạng", tỉnh Lào Cai đã thay đổi nếp nghĩ cũ, xác định văn hóa là một trong những trụ cột phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thay vì xóa bỏ cái cũ để chạy theo cái mới, Lào Cai chọn cách "làm mới" những giá trị cũ.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lào Cai, đến nay toàn tỉnh có gần 200 điểm du lịch cộng đồng, trải dài từ Sa Pa, Bắc Hà, Bảo Yên (thuộc Lào Cai cũ) đến Văn Chấn, Mù Cang Chải, Trạm Tấu (thuộc Yên Bái cũ). Những bản du lịch như Tú Lệ, Nậm Lành, Nậm Búng, Mù Cang Chải cũng dần trở thành điểm đến quen thuộc, đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải - Di tích quốc gia đặc biệt đã trở thành biểu tượng của du lịch cộng đồng vùng Tây Bắc... Mỗi nơi một nét riêng, nhưng đều cùng hướng đến phát triển du lịch bền vững dựa vào văn hóa bản địa.

Nhiều lễ hội đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần khôi phục bản sắc văn hóa vùng miền; trong đó nhiều lễ hội như Lễ hội Then - Đàn tính (Tày, Nùng, Thái), Tết cơm mới của người Xá Phó và Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày, Lễ hội Đền Thượng… trở thành điểm nhấn văn hóa - du lịch đặc sắc.

Nhìn chung, công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025 đã tạo chuyển biến tích cực, rõ nét trên nhiều phương diện, góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, tăng cường niềm tự hào, ý thức gìn giữ văn hóa truyền thống trong cộng đồng; nâng cao mức hưởng thụ văn hóa và phát triển du lịch cộng đồng bền vững, gắn văn hóa với sinh kế, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo.

Việc này cũng khơi dậy tinh thần sáng tạo của nghệ nhân dân tộc, truyền dạy cho thế hệ trẻ, hình thành lực lượng kế cận trong công tác bảo tồn văn hóa; tạo tiền đề vững chắc cho việc phát triển toàn diện, bao trùm, bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Việc coi văn hóa là nguồn lực nội sinh đã giải quyết được "bài toán kép" của Lào Cai: Vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn bản sắc trước "cơn lốc" đô thị hóa.

Khi người dân vùng thiểu số và miền núi nhận thấy văn hóa mang lại bát cơm, manh áo, họ sẽ tự nguyện trở thành những người bảo vệ di sản kiên trung nhất. Người trẻ dân tộc Mông, Dao không còn e ngại mặc trang phục truyền thống, mà tự hào khoác lên mình như một sự nhận diện thương hiệu cá nhân độc đáo.

Tỉnh Lào Cai đã chứng minh, nguồn lực cho phát triển kinh tế không chỉ nằm ở tài nguyên khoáng sản hay ngân sách rót xuống, mà nằm ngay trong chính nếp sống, phong tục và trí tuệ dân gian của đồng bào. Khơi thông dòng chảy văn hóa chính là khơi thông mạch nguồn thịnh vượng lâu dài cho vùng cao biên giới này.