Đồng bộ nhiều giải pháp xử lý SIM rác và tài khoản ảo

Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp rà soát, xử lý, nhưng thực tế cho thấy SIM rác vẫn trôi nổi trên thị trường với diễn biến phức tạp. Cùng với đó, tài khoản ngân hàng "rác" tiếp tục là công cụ được sử dụng phổ biến trong các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc trực tuyến, rửa tiền..., hình thành nên các đường dây chuyên thu gom, mua bán trái phép.

Không ít người dân sẵn sàng bán thông tin cá nhân hoặc cho mượn giấy tờ tùy thân để mở tài khoản, đăng ký SIM mà không lường trước hậu quả pháp lý. Khi sử dụng các SIM không chính chủ, người dùng sẽ không được pháp luật bảo vệ nếu xảy ra tranh chấp hoặc khiếu nại liên quan đến dịch vụ.

Theo ông Ngô Tuấn Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam, sau khi các nhà mạng siết chặt việc đăng ký SIM chính chủ, các cuộc gọi lừa đảo từ số di động cá nhân đã giảm. Tuy nhiên, cuộc gọi lừa đảo lại xuất hiện nhiều qua các đầu số cố định như 024, 028… Đây là các số điện thoại cố định xuất phát từ dịch vụ tổng đài do nhiều công ty cung cấp. Những đầu số cố định này được lắp đặt trên hệ thống tổng đài, không sử dụng SIM, mà chỉ cần kết nối Internet và hệ thống nghe gọi phù hợp.

Riêng với vấn đề tài khoản ngân hàng không chính chủ, chuyên gia cảnh báo hiện vẫn tồn tại tình trạng thuê, mượn tài khoản của người dân, đặc biệt tại vùng sâu vùng xa, hoặc sử dụng tài khoản tổ chức để thực hiện hành vi lừa đảo. Quy định yêu cầu xác thực khuôn mặt khi chuyển khoản trên 10 triệu đồng đã góp phần hạn chế thiệt hại, nhưng đối tượng lừa đảo vẫn có thể dùng nhiều tài khoản cho các vụ việc khác nhau.

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm tư vấn an ninh mạng Athena, cho rằng một trong những nguyên nhân khiến SIM rác và cuộc gọi rác vẫn tồn tại là do các doanh nghiệp viễn thông chưa thực hiện nghiêm các quy định nhằm bảo vệ người dân. 

Hiện nay, cơ quan chức năng đã xây dựng các tổng đài tiếp nhận phản ánh, nhưng quy trình xử lý SIM rác, cuộc gọi lừa đảo vẫn còn thiếu rõ ràng và hiệu quả.

Bên cạnh đó, sau khi siết chặt quản lý SIM di động, các đầu số tổng đài ảo lại xuất hiện với mức độ spam thậm chí còn nghiêm trọng hơn. Thực tế, SIM rác chỉ là phương tiện để thực hiện tin nhắn và cuộc gọi rác, trong khi các cá nhân, tổ chức phát tán quảng cáo hoặc thực hiện hành vi lừa đảo có thể chuyển sang các kênh khác như mạng xã hội, hoặc sử dụng các ứng dụng nhắn tin, gọi điện như Telegram, Viber, Zalo…

Do đó, cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, các ngân hàng cũng cần tăng cường siết chặt quản lý tài khoản không chính chủ, chủ động phát hiện và cảnh báo các tài khoản có giao dịch bất thường nhằm phòng ngừa nguy cơ lừa đảo.

Mới đây, tại phiên họp Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước cùng triển khai chiến dịch tổng rà soát tài khoản ngân hàng và SIM điện thoại. Mục tiêu là siết chặt công tác quản lý, đồng thời phòng ngừa, xử lý hiệu quả tình trạng lừa đảo trực tuyến đang diễn biến phức tạp.