Có tình trạng thiếu container cục bộ nhưng chưa phổ biến

Những căng thẳng thương mại và địa chính trị gần đây, đặc biệt là việc Mỹ áp thuế đối ứng và tình hình bất ổn ở Trung Đông, đang tạo ra một "cơn xoáy" đẩy giá cước vận tải container tăng mạnh, gây áp lực không nhỏ lên các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam.

Tại buổi họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Công Thương diễn ra chiều 19/6, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải đã thông tin về các vấn đề nổi bật liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, nhất là những tác động từ việc áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ, tình hình giá cước vận tải biển và Chiến lược xuất nhập khẩu giai đoạn giai đoạn 2021 - 2030.

Theo đó, từ ngày 2/4, Hoa Kỳ công bố áp thuế đối ứng với một số quốc gia, tuy nhiên đến ngày 9/4 đã có quyết định tạm hoãn áp dụng trong 90 ngày. Điều này cho phép các quốc gia; trong đó, có Việt Nam, tiếp tục duy trì xuất khẩu với mức thuế cũ trong thời gian tạm hoãn. Riêng với Trung Quốc, mức thuế cao nhất mà Hoa Kỳ đề nghị áp dụng là 145%.

Tuy nhiên, sau thỏa thuận ngày 12/5, mức thuế này đã được hạ xuống còn 30%. Chính sự thay đổi nhanh chóng này đã tạo ra một cơn xoáy xuất khẩu mạnh từ Trung Quốc sang Hoa Kỳ, khi doanh nghiệp tranh thủ tận dụng khoảng thời gian thuế giảm sâu.

Hậu quả trực tiếp là các hãng vận chuyển tập trung tàu và container dồn về Trung Quốc để phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng tăng đột biến từ quốc gia này. Hiện tượng này cũng đã từng xảy ra trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19. Lúc đó, giá cước tàu biển cũng tăng mạnh.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu container cục bộ cũng đã bắt đầu xuất hiện, không chỉ ở Trung Quốc hay Việt Nam mà còn ở các nước khác trong khu vực như: Indonesia, Thái Lan hay Malaysia. Dù vậy, theo đánh giá của Bộ Công Thương và Cục Hàng hải, đường thủy Việt Nam, tình trạng thiếu container ở Việt Nam hiện chưa phổ biến. Một số nơi có ghi nhận khó khăn nhưng chưa đến mức nghiêm trọng như trong thời kỳ cao điểm dịch COVID-19. 

“Chúng tôi đã trao đổi với Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam và được biết tình trạng thiếu container ở Việt Nam cũng chưa phải là hiện tượng phổ biến”, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết.

Trước những diễn biến phức tạp này, ông Trần Thanh Hải khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần hết sức thận trọng và chủ động trong hoạt động xuất nhập khẩu. Đối với các doanh nghiệp, việc cập nhật tình hình để phối hợp với các đối tác xuất nhập khẩu là yếu tố hết sức cần thiết.

Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rà soát kỹ lưỡng các điều khoản trong hợp đồng vận chuyển và logistics để giảm thiểu rủi ro, đặc biệt là trong bối cảnh có thể xảy ra những sự cố bất thường như tàu đến chậm hoặc các vấn đề liên quan đến an ninh hàng hải.

Việc cân nhắc các giải pháp vận tải thay thế, như tuyến đường sắt liên vận đối với hàng hóa đi châu Âu, cũng là một yếu tố cần được tính đến.

Bộ Công Thương, cùng với các bộ ngành liên quan như Bộ Giao thông Vận tải (Cục Hàng hải) và Bộ Tài chính, đang theo dõi sát sao tình hình thị trường logistics để đưa ra những khuyến cáo phù hợp và hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.