Thanh Hóa đẩy mạnh kết nối thị trường, phát triển nông nghiệp xanh

Nông nghiệp xanh là mô hình sản xuất hướng đến bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả và tạo ra sản phẩm sạch, an toàn. Phát triển nông nghiệp xanh mang lại nhiều lợi ích quan trọng, không chỉ đối với người nông dân mà còn cho cả nền kinh tế, môi trường và sức khỏe con người. 

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nông nghiệp Việt Nam nói chung và Thanh Hóa nói riêng đang có những thay đổi mạnh mẽ, hướng đến mô hình nông ngiệp xanh, bền vững và ứng dụng công nghệ cao. Trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nông nghiệp xanh được hỗ trợ bởi các công nghệ tiên tiến như: Internet vạn vật (loT), trí tuệ nhân tạo (AI), Blockchain…

Trong sự thay đổi của ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, nông dân đóng vai trò trung tâm trong quá trình phát triển nông nghiệp xanh, họ không chỉ là người sản xuất mà còn là người trực tiếp thực hiện các mô hình canh tác thân thiện với môi trường, là lực lượng có đóng góp quyết định sự thành công của mô hình nông nghiệp xanh.  Việc nâng cao nhận thức, ứng dụng công nghệ, bảo vệ môi trường và tham gia chuỗi giá trị bền vững sẽ giúp nông dân phát triển kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái cho thế hệ tương lai.

Xây dựng chuỗi giá trị bền vững

Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa cho biết: Thanh Hóa là một trong những địa phương có thế mạnh về nông nghiệp với hệ sinh thái phong phú ở cả trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và lâm nghiệp. Toàn tỉnh hiện có trên 1.300 cơ sở chế biến nông- lâm- thủy sản, trong đó có khoảng 190 cơ sở nhỏ và vừa đã được đầu tư công nghệ hiện đại.

Trong những năm qua, Thanh Hóa đã ban hành nhiều chính sách nhằm phát triển nông nghiệp hàng hóa, mở rộng thị trường tiêu thụ, hình thành các chuỗi giá trị. Với sự vào cuộc của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung- cầu được tổ chức hiệu quả.

Cùng với đó, tỉnh Thanh Hóa đã hình thành 112 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, mỗi năm cung cấp gần 620 tấn thực phẩm ra thị trường. Trên 80 doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất đã tham gia chuỗi tiêu thụ tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… Đáng chú ý, hoạt động thương mại điện tử được đẩy mạnh với hơn 600 đơn vị tham gia các sàn như Voso, Postmart, Shoppee, Tiki, … giúp tăng doanh số bình quân 15-20% mỗi năm.

Hệ thống phân phối trong tỉnh được củng cố gồm 19 siêu thị, 122 cửa hàng thực phẩm an toàn và 387 chợ dân sinh (338 chợ đạt chuẩn). Hoạt động quảng bá sản phẩm nông sản an toàn được tổ chức thường xuyên, quy mô ngày càng mở rộng.

Mặt khác, các hoạt động xúc tiến ngoài tỉnh cũng được chú trọng. Hàng năm, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp tổ chức nhiều hội chợ, phiên chợ, chương trình "Đưa hàng về nông thôn", hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sự kiện trong cả nước.

Thanh Hóa hiện có 36 doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đến 30 quốc gia và vùng lãnh thổ, với kim ngạch trung bình 290- 310 triệu USD /năm. Các sản phẩm xuất khẩu chính gồm: tinh bột sắn, dưa chuột, dưa đóng hộp, bột cá, ngao đông lạnh, chả cá suinmi…

Điển hình như năm 2023, vải không hạt của Công ty Hồ Gươm - Sông Âm xuất khẩu sang Anh; năm 2024, gạo Lam Sơn có mặt tại thị trường Singapore là minh chứng cho chất lượng và tiềm năng của nông sản xứ Thanh.

Trước những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu và yêu cầu cấp thiết về phát triển bền vững, Thanh Hóa đã chủ động triển khai các giải pháp thiết thực nhằm "xanh hóa" nền nông nghiệp. Mục tiêu của tỉnh không chỉ dừng lại ở việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, mà còn hướng đến một nền nông nghiệp thân thiện với môi trường, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng.

Một trong bước đi nỗi bật là mở rộng diện tích canh tác theo tiêu chuẩn xanh. Theo kế hoạch, đến năm 2030, Thanh Hóa đặt mục tiêu có 50.000 ha đất nông nghiệp đạt chứng nhận VietGAP hoặc được canh tác theo phương pháp hữu cơ. 

Lộ trình cụ thế bắt đầu từ năm 2025 với 200 ha. Trên thực tế, tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh đã có hơn 15 ha cây trồng được chứng nhận hữu cơ và gần 6.000 ha sản xuất theo hướng hữu cơ, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu đã đề ra.

Đồng thời, việc ứng dụng khoa học - công nghệ cao được Thanh Hóa xem là chìa khoá để thúc đẩy quá trình "xanh hóa". Tỉnh cũng đang tích cực áp dụng các công nghệ hiện đại như vệ tinh, viễn thám, hệ thống thông tin địa lý và sử dụng tài nguyên đất, nước. 

Ngoài ra, mã QR được sử dụng để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, minh bạch chuỗi cung ứng và nâng cao giá trị thương hiệu, Các công nghệ này giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Theo đó, đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật cho nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp; kết hợp chuyển đổi số trong nghiên cứu và sản xuất, giúp người dân dễ dàng tiếp cận phương pháp canh tác tiên tiến.

Trong bối cảnh hiện nay, phát triển nông nghiệp xanh, bền vững không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo sinh kế cho nông dân, bảo vệ môi trường và duy trì tài nguyên cho các thế hệ tương lai.

Đổi mới công nghệ chế biến, xây dựng chuỗi liên kết

Một điểm sáng đáng biểu dương đó là việc thí điểm và phát triển thị trường tín chỉ carbon. Trong năm 2024, Thanh Hóa đã triển khai dự án tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa gạo tại xã Yên Phong (huyện Yên Định) với hơn 90 ha, giúp giảm 4,84 tấn CO2/ha. Kế hoạch mở rộng lên 1.200 ha vào vụ xuân 2025, và xa hơn là 50.000 ha vào năm 2030. 

Đồng thời, Thanh Hóa đang hợp tác với Nhật Bản triển khai dự án "giảm phát thải nhà kính và xây dựng tín chỉ carbon trong sản xuất lúa" kéo dài đến năm 2030. Việc nhân rộng mô hình này không chỉ mang lại thu nhập mới cho nông dân mà còn góp phần vào nỗ lực chung của quốc gia trong ứng phó biến đổi khí hậu.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, tỉnh đã xây dựng các chuỗi liên kết bền vững với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn như Japfa, CP Việt Nam, Mavin, DABACO… các chuỗi liên kết này không chỉ giúp bảo đảm đầu ra ổn định mà còn góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm thiểu ô nhiễm và phát triển chăn nuôi theo hướng tuần hoàn.

Trong thời gian tới, tỉnh Thanh Hóa tập trung đẩy mạnh truyền thông, quảng bá nông sản trên các kênh báo chí, truyền hình, sàn thương mại điện tử, điểm du lịch, hội chợ…

Tỉnh Thanh Hóa cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ chế biến, xây dựng chuỗi sản xuất - tiêu thụ gắn với vùng nguyên liệu ổn định. Đồng thời, cải thiện môi trường đầu tư, thu hút doanh nghiệp lớn đóng vai trò dẫn dắt liên kết chuỗi, phát triển thương hiệu.

Với định hướng chiến lược và những giải pháp đồng bộ, Thanh Hóa đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp xanh - bền vững - hiệu quả. Đây không chỉ là sự thay đổi trong phương thức sản xuất mà còn là chuyển biến căn bản trong tư duy phát triển, hướng tới một tương lai hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.